پیام ویژه - روزنامه سازندگی /متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
ابوالفضل خدایی| روز دوشنبه، احمد الشرع، رئیس دولت موقت سوریه، وارد کاخ سفید شد و با دونالد ترامپ دیدار کرد؛ نخستین بازدید یک رهبر سوری از آمریکا از زمان استقلال سوریه تقریباً از 80 سال پیش تاکنون. این دیدار تاریخی نه تنها نمادی از تغییر معادلات سیاسی در منطقه بود بلکه نشان‌دهنده، تغییر رویکرد آمریکا نسبت به دمشق پس از سال‌ها جنگ داخلی است.
احمد الشرع حدود ساعت 11:30 صبح به وقت محلی از مسیر خیابان «وست اگزکیوتیو اونیو» وارد کاخ سفید شد. برخلاف عرف معمول دیپلماتیک که رهبران خارجی معمولاً از بخش غربی وارد می‌شوند، او از در پشتی وارد شد؛ اقدامی که روزنامه الاخبار آن را «خونسردی حساب شده» آمریکا تعبیر کرده و به رابطه مشروط و آزمایشی میان دو کشور اشاره کرده است. این نخستین نشانه از برخورد متفاوت واشنگتن با دمشق پس از سال‌ها تنش و انزوا بود. الشرع حدود دو ساعت پس از آغاز دیدار، کاخ سفید را بدون برگزاری نشست خبری ترک کرد و در مسیر خروج برای جمعی از هوادارانش دست تکان داد سپس با کاروان همراه خود، محل را ترک کرد.
دیدار در دفتر بیضی شکل کاخ سفید و پشت درهای بسته برگزار و بدون حضور رسانه‌ها انجام شد. در این دیدار دی‌جی‌ونس، معاون ترامپ، اسعد حسن الشیبانی، وزیر خارجه سوریه و توماس باراک، فرستاده ویژه آمریکا در امور سوریه نیز حضور داشتند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که فضا چندان گرم و صمیمی نبود و رفتار دونالد ترامپ در برخی جنبه‌ها، مشابه رویکرد او با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین بود؛ برخوردی صریح، مستقیم و گاه همراه با لحنی آکنده از توهین. ترامپ در این ملاقات تأکید کرد که روند حذف سازمان‌یافته عناصر تکفیری از ساختارهای قدرت سوریه باید تسریع شود و فعالیت این گروه‌ها تنها باید در عملیات میدانی محدود در عراق و لبنان و تحت فرماندهی مستقیم سنتکام صورت بگیرد. به گزارش الطریق العربی، الشرع در جریان این دیدار نسبت به احتمال بروز تحرکات کودتایی در داخل کاخ ریاست‌جمهوری هشدار داد و تأکید کرد که اگر عناصر تکفیری از مناصب خود کنار گذاشته شوند بدون آنکه سمت‌ها و امتیازات مشخصی در دولت داشته باشند، وقوع کودتا «حتمی» خواهد بود. این اظهارات نمایانگر چالش‌های داخلی و حساسیت‌های سیاسی در سوریه بود و نشان داد، تصمیمات دولت جدید با ملاحظات امنیتی پیچیده‌ای همراه است.
اما به نوشته الجزیره، ترامپ در این نشست خود با الشرع که بیش از یک ساعت به طول انجامید ضمن قدردانی از تلاش‌های وی در رهبری موفقیت‌آمیز مرحله انتقالی، تمجید کرد. رئیس‌جمهور آمریکا بر آمادگی کشورش برای ارائه کمک‌های لازم به سوریه جهت موفقیت در روند بازسازی و توسعه تأکید کرد. دو طرف همچنین توافق کردند که توافق 10 مارس، از جمله ادغام نیروهای دموکراتیک سوریه در ارتش این کشور، ادامه یابد. ایالات متحده نیز بر حمایت از دستیابی به توافق امنیتی بین سوریه و اسرائیل با هدف تقویت ثبات منطقه‌ای تأکید کرد.
ترامپ پس از دیدار با احمد الشرع با تمجید از او و اهمیت این کشور، مدعی شد: «ما می‌خواهیم سوریه به کشوری بسیار موفق تبدیل شود و فکر می‌کنیم این رهبر می‌تواند این کار را انجام دهد».
رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا پس از دیدار با رئیس دولت موقت سوریه در کاخ سفید به خبرنگاران، گفت: «او رهبر بسیار قدرتمندی است، از جایی بسیار سخت می‌آید، من او را دوست دارم و با او کنار می‌آیم و هر کاری از دست ما بربیاید برای موفقیت سوریه انجام خواهیم داد».
ترامپ با بیان اینکه سوریه از کشورهای مهم خاورمیانه است و در آینده این منطقه نقش مهمی ایفا خواهد کرد، افزود: «او (الشرع) روابط بسیار خوبی با ترکیه و رجب طیب اردوغان (رئیس‌جمهور ترکیه) دارد، ما همچنین با اسرائیل همکاری می‌کنیم تا روابط با سوریه را بهبود دهیم». رئیس‌جمهور آمریکا اضافه کرد: اکنون برای نخستین‌بار در خاورمیانه صلح داریم. ما با (رژیم) اسرائیل همکاری می‌کنیم تا روابطش با سوریه و دیگر کشورها بهبود پیدا کند و این روند به طور شگفت‌انگیزی پیش می‌رود.
ترامپ با بیان اینکه رئیس دولت موقت سوریه «گذشته دشواری داشته است، همه ما گذشته سختی داشته‌ایم»، جزئیاتی از دیدار خود ارائه نکرد اما افزود: «ما هر کاری از دستمان برآید، انجام خواهیم داد تا سوریه کشوری موفق شود زیرا سوریه بخشی از خاورمیانه است». رئیس‌جمهورآمریکا مدعی شد: می‌خواهیم سوریه و بقیه کشورهای خاورمیانه موفق شوند.
چند ساعت پس از این دیدار، یک مقام ارشد آمریکایی اعلام کرد که سوریه به ائتلاف جهانی علیه داعش می‌پیوندد و نوزدهمین عضو این ائتلاف خواهد شد. این مقام افزود که دمشق با ایالات متحده همکاری خواهد کرد تا بقایای داعش از بین برود و جریان جنگجویان خارجی کنترل شود. این خبر به وضوح نشان‌دهنده، تعهد آمریکا و سوریه به همکاری‌های ضدتروریسم بود اما شماری از متحدان سیاسی ترامپ به این اقدام ابراز تردید کردند. لورا لومر، فعال راست‌گرای افراطی و خودخوانده «اسلام‌هراس» در شبکه ایکس نوشت که الشرع «رئیس‌جمهور داعش در سوریه» است و پرسید: «ما اصلاً چه کار داریم، می‌کنیم»؟
این شک و تردیدها، ریشه در سیاست‌های رژیم دمشق نسبت به اقلیت‌ها دارد. با سقوط اسد و آغاز دوره جدید، بافت اجتماعی سوریه بار دیگر تحت آزمون قرار گرفت و خشونت‌های فرقه‌ای بیش از 2500 کشته بر جای گذاشت. این وضعیت توانایی و تمایل حاکمان جدید برای اداره کشور را زیر سؤال برده و زخم‌های جنگ داخلی را عمیق‌تر کرده است. احمد الشرع 43 ساله، سال گذشته پس از حمله‌ای برق‌آسا توسط شبه‌نظامیان اسلام‌گرای رادیکال تحت حمایت ترکیه به قدرت رسید و تنها چند روز پس از آن، بشار اسد سرنگون شد.
یکی دیگر از دستاوردهای مهم این دیدار، اعلام تعلیق تحریم‌های اعمال شده بر اساس قانون موسوم به «سزار» بود. وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد که تحریم‌ها به حالت تعلیق درمی‌آیند. این اقدام پس از لغو جایزه 10 میلیون دلاری علیه الشرع در دسامبر 2024 و خارج کردن هیات تحریرالشام از فهرست گروه‌های تروریستی در ژوئیه 2025 انجام شد. ترامپ در سخنانی پس از دیدار گفت: «احمد الشرع رهبری قوی است. من او را دوست دارم و هر کاری لازم باشد برای موفقیت سوریه انجام خواهیم داد. سوریه بخش بزرگی از خاورمیانه است و ما می‌خواهیم، موفق شود». الشرع همچنین در مصاحبه با شبکه فاکس بر اشغال بلندی‌های جولان توسط اسرائیل تأکید کرد و گفت که در حال حاضر قصد ورود مستقیم به مذاکرات مربوط به توافق‌های ابراهیمی را ندارد اما احتمال کمک آمریکا برای آغاز چنین مذاکراتی را رد نکرد.
با وجود جنجال‌ها و تردیدهای داخلی و خارجی، این دیدار نشانه‌ای مهم از تغییر سیاست آمریکا در قبال سوریه است؛ تغییری که فراتر از رفع فشارهای اقتصادی بر ادغام دمشق در همکاری‌های ضدتروریسم و بررسی موضوع عادی‌سازی روابط با اسرائیل تمرکز دارد.
بازار ![]()