پیام ویژه - دنیای اقتصاد / گزارش پژوهشکده پولی و بانکی نشان می‌دهد برای سومین ماه متوالی، رشد نقطه‌ای شاخص تولید شرکت‌های بورسی منفی بوده است. شاخص مذکور بر اساس آمار نیمی از صنایع تولیدی مهم محاسبه شده و تغییرات آن نمودی از وضعیت صنعت است. البته نکته امیدوارکننده این است که در سومین ماه پاییز، از شدت رشد منفی نقطه‌ای کاسته شده است، اما همچنان نگرانی‌هایی درباره وضعیت تولید بخش صنعت در ماه‌های زمستان وجود دارد. در کنار این آمار، ارزیابی آمارهای جواز تاسیس در دوره 8ماه منتهی به آبان 1400 نیز حکایت از تردید صنعتگران برای سرمایه‌گذاری دارد.
بررسی گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد شاخص تولید صنعتی شرکت‌های بورسی در آذرماه رشد منفی 2/ 0درصدی را ثبت کرد. شاخص مذکور در ماه‌های مهر و آبان نیز به ترتیب برابر منفی یک‌درصد و منفی 7/ 0درصد برآورد شده بود. این موضوع در حالی بود در 16ماه قبل از پاییز، شاخص تولید صنعتی، رشد مثبتی را تجربه کرده بود. از این‌رو این آمارها حاکی از آن است که رشد تولید صنعتی در فصل پاییز منفی بوده اما از شدت منفی بودن آن کاسته شده است. «دنیای اقتصاد» در گزارشی با نام «آمار دوم از رکود صنعتی پاییز» به منفی بودن رشد صنعتی در پاییز اشاره کرده بود.
افزون بر این بررسی گزارش‌های رسمی حاوی شش نکته مهم است؛ نخست اینکه، مهم‌ترین عامل منفی باقی ماندن رشد شاخص تولید صنعتی در آذرماه به‌علت منفی شدن رشد شاخص تولید صنعت محصولات شیمیایی (به‌دلیل آغاز فصل سرما و کاهش گاز تحویلی به پتروشیمی‌ها) بعد از چند ماه رشد تولید مثبت بوده است. در سه‌ماه شهریور تا آبان، خلاف این موضوع صادق بوده است.
دوم اینکه، در ماه مذکور نیز مشابه 6ماه اخیر، رشد تولید در شرکت‌های صادراتی منفی بوده؛ درحالی‌که شرکت‌هایی که وابستگی به فروش صادراتی نداشته‌اند، رشد مثبت در تولید را تجربه کرده‌اند.
دیگر اینکه، مهم‌ترین عواملی که احتمال ادامه‌دار بودن رشد منفی شاخص تولید صنعتی در ماه‌های آتی را تقویت می‌کند، افزایش موجودی انبار صنایع در سه ماه اخیر و احتمال ادامه‌دار بودن قطعی گاز صنایع در ماه‌های آتی است.
چهارم اینکه، رشد تولید صنایع دارویی و کانی‌های غیرفلزی در آذر ماه مشابه 6ماه اخیر نسبت به سال گذشته منفی بوده است. رشد منفی شاخص تولید صنعت دارویی در ماه‌های اخیر که با کاهش موجودی انبار در این صنعت همراه بوده، می‌تواند نشان‎دهنده این مساله باشد که کاهش تولید در این صنعت به‌دلیل محدودیتی از طرف عرضه (مانند کمبود مواد اولیه وارداتی) بوده است.
پنجم اینکه با وجود اینکه رشد منفی تولید در صنعت فلزات اساسی در آذر ماه نیز ادامه داشته است؛ اما این رشد منفی کمرنگ‌تر شده و از منفی 5/ 6درصد در آبان‌ماه به منفی 9/ 2درصد در آذر ماه نسبت به سال قبل رسیده است. مهم‌ترین دلیل ادامه‌دار بودن رشد منفی در این صنعت به‌دلیل قطعی مقطعی گاز صنایع فولادی بوده است.
 درنهایت اینکه شاخص تولید صنعت خودروسازی و ساخت قطعات در آذر ماه نیز مانند ماه‌های گذشته، رشد مثبتی را ثبت کرده است. رشد حدود 10درصدی شاخص تولید این صنعت مهم‌ترین عاملی است که جلوی کاهش قابل توجه رشد شاخص تولید صنعتی را گرفته است.
رشد منفی صنعت در پاییز
بررسی آمارهای رسمی نشان می‌دهد شاخص تولید صنعتی شرکت‌های بورسی در سومین ماه پاییز سال جاری نسبت به مدت مشابه سال 99 رشدی به میزان منفی 2/ 0درصد داشته است. رشد منفی شاخص تولیدات صنعتی در ماه پایانی پاییز درحالی رقم خورد که شاخص مذکور در ماه‌های مهر و آبان نیز به ترتیب برابر منفی یک‌درصد و منفی 7/ 0درصد برآورد شده بود. منفی بودن رشد صنعتی در فصل پاییز در حالی است که در 16ماه منتهی به پاییز، شاخص تولید صنعتی، رشد مثبتی را تجربه کرده بود. آخرین باری که تولید صنعتی رشد منفی را ثبت کرده بود، اردیبهشت سال 1399 است. از این‌رو این آمارها حاکی از آن است که رشد تولید صنعتی در فصل پاییز منفی بوده، اما از شدت منفی بودن آن کاسته شده است.
 افزون براین در این بخش از گزارش به بررسی آمارهای رسمی مرتبط با رشد شاخص تولید صنعتی بورس و شاخص تولید صنعتی مرکز آمار نسبت به مدت مشابه سال قبل در بازه زمانی مهر 97 تا آذر ماه 1400 پرداخته است. تحلیل‌های رسمی نشان می‌دهد که رشد تولید صنعتی بعد از اعمال دور جدید تحریم‌های بین‌المللی در نیمه دوم سال 1397 با کاهش قابل توجهی همراه شد و این رشد منفی تا فصل پاییز 1398 ادامه داشت. در ادامه تولید صنعتی از فصل زمستان 98 رشد مثبت را تجربه کرد که این رشد مثبت در طول سال99 ادامه داشت؛ به‌نحوی‌که در پایان سال1399 به میزان 4/ 5درصد رسید. البته در سال98 این روند بهبود با وقفه‌ای دوماهه در اسفند98 و فروردین99 به علت شیوع پاندمی کرونا و پیامدهای قرنطینه و تعطیلی کسب‌وکارها به دنبال آن همراه بود. با شروع سال 1400 تولید صنعتی همچنان به رشد مثبت خود ادامه داد؛ به‌نحوی‌که در ماه‌های اردیبهشت و خرداد به ترتیب رشدی معادل 8/ 6 و 7/ 7درصد را ثبت کرد. این روند افزایشی رشد شاخص تولید در تیرماه متوقف شد و این موضوع تا پایان مرداد نیز برقرار بود. بنا بر آمارهای رسمی رشد تیر ماه معادل 1/ 3درصد و رشد مردادماه حدود صفر بوده است.

در شهریورماه این روند ادامه پیدا نکرد و تغییر مسیر داد؛ به‌نحوی‌که رشد شاخص تولید صنعتی در این ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل به میزان 4/ 2درصد افزایش پیدا کرد. در مهرماه مجددا روند رشد شاخص تولید صنعتی نزولی شد؛ به‌نحوی‌که این شاخص در ماه‌های پاییز نسبت به سال گذشته به ترتیب برابر منفی یک‌درصد، منفی 7/ 0درصد و منفی 2/ 0درصد ثبت شد. دیگر اینکه بر اساس آمارهای رسمی، رشد شاخص تولید صنعتی کشور در تابستان 1400 نسبت به سال قبل به میزان 1/ 2درصد بوده است که انطباق کاملی با رشد شاخص شرکت‌های بورسی در انتهای تابستان داشته است. در گزارش‌های قبلی، رشد شاخص تولید صنعتی شرکت‌های بورسی در شهریور ماه برابر 4/ 2درصد برآورد شده بود.
آنالیز رشد صنایع
در قسمت دیگر از گزارش بازوی پژوهشی بانک مرکزی به بررسی رشد صنایع مختلف در ماه مذکور پرداخته است. بررسی مذکور حاوی چهار نکته مهم است؛ نخست اینکه اگرچه رشد منفی تولید در صنعت فلزات اساسی در آذر ماه نیز ادامه داشته است، اما این رشد منفی کمرنگ‌تر شده و از منفی 5/ 6درصد در آبان‌ماه به منفی 9/ 2درصد در آذر ماه نسبت به سال قبل رسیده است. قطعی مقطعی گاز صنایع فولادی می‌تواند مهم‌ترین دلیل ادامه‌دار بودن رشد منفی در این صنعت باشد. شاخص تولید صنعت خودروسازی و ساخت قطعات در آذر ماه نیز مانند ماه‌های گذشته رشد مثبتی ثبت کرده است. رشد حدود 10درصدی شاخص تولید این صنعت مهم‌ترین عاملی است که جلوی کاهش قابل توجه رشد شاخص تولید صنعتی را گرفته است. برخلاف سه ماه شهریور تا آبان ماه، رشد شاخص تولید صنایع شیمیایی نسبت به سال گذشته در آذر ماه منفی شده است. رشد منفی شاخص تولید در این صنعت به‌دلیل شروع فصل سرما و کاهش گاز خوراک تحویلی به پتروشیمی‌ها بوده است. رشد تولید صنایع دارویی و کانی‌های غیرفلزی در آذر ماه مشابه شش ماه اخیر نسبت به سال گذشته منفی بوده است.