پیام ویژه - ایرنا / همواره انتقاداتی به مالیات ستانی در ایران مطرح می‌شود که عادلانه نیست اما راه‌اندازی سامانه مودیان مالیاتی و پایانه‌های فروشگاهی با هدف ارتقای شفافیت اقتصادی کشور، کاهش چشمگیر فساد در اخذ مالیات و دریافت عادلانه مالیات منجر به جلوگیری از فرار و کتمان مالیاتی در کشور می‌شود.
«قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان» در جلسه علنی روز یکشنبه 21 مهرماه 1398 مجلس شورای اسلامی تصویب و بعد از تایید شورای نگهبان در 11 آبان‌ماه همان سال جهت اجرا ابلاغ شد. این قانون دارای 29 ماده و 28 تبصره است که در آن به وظایف نهادها، مودیان و سایر موارد پرداخته است.
براین‌اساس، پایانه فروشگاهی شامل رایانه، دستگاه کارت‌خوان بانکی (pos)، درگاه پرداخت الکترونیکی یا هر وسیله دیگری است که امکان اتصال به شبکه‌های الکترونیکی پرداخت رسمی کشور و سامانه مودیان را داشته و از قابلیت صدور صورت‌حساب الکترونیکی برخوردار باشد.
سامانه‌ مودیان نیز، تحت مدیریت سازمان امور مالیاتی است که در آن به هر مؤدی، کارپوشه ویژه­ای اختصاص‌یافته و تبادل اطلاعات میان مودیان و سازمان منحصراً از طریق آن کارپوشه انجام می­‌شود.
مودیان می­توانند با استفاده از هر سخت‌افزار یا نرم‌افزار اعم از رایانه شخصی، پایانه فروشگاهی، سامانه‌­های ابری یا هر وسیله دیگری که حافظه مالیاتی به آن متصل شده باشد، به سامانه مودیان متصل شوند. مرجع نهایی ثبت، صدور و استعلام صورت‌حساب الکترونیکی، سامانه مودیان است.
طبق این قانون، کلیه اشخاص مشمول مکلف‌اند به ترتیبی که سازمان مالیاتی مقرر می‌کند، نسبت به ثبت­ نام در سامانه مودیان اقدام کنند. خرده‌فروشی‌ها و واحدهای صنفی که مستقیماً با مصرف‌کننده نهایی ارتباط دارند، علاوه بر عضویت در سامانه مودیان، موظف به استفاده از پایانه فروشگاهی است.
استفاده از پایانه فروشگاهی برای مودیانی که مستقیماً با مصرف‌کننده نهایی ارتباط ندارند، الزامی نیست؛ اما مودیان مزبور موظف‌اند کلیه صورت‌حساب‌های خود را به ترتیبی که سازمان مقرر می‌کند، از طریق سامانه مودیان صادر کنند.
سازمان امور مالیاتی کل کشور با همکاری اتاق اصناف ایران مکلف است نسبت به آموزش، توانمندسازی و مشاوره به اشخاص مشمول اقدام کند. به همین دلیل کارگروهی متشکل از نمایندگان سازمان امور مالیاتی، اتاق اصناف ایران و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در هر استان تشکیل می‌­شود.
کارکرد پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان برای تحقق اخذ عادلانه‌تر مالیات‌ها، افزایش درآمدهای مالیاتی و کاهش کسری بودجه و تورم، کاهش فرار مالیاتی و همچنین افزایش شفافیت اقتصادی در کشور بسیار لازم است.
کاهش چشمگیر فساد در اخذ مالیات، افزایش درآمدهای پایدار مالیاتی و کاهش کسری بودجه، کاهش حجم غیرشفاف و زیرزمینی اقتصاد، قابلیت رصد و کنترل نظام توزیع کالا باهدف جلوگیری از احتکار، کاهش فشار و بار مالیاتی از دوش بخش شفاف اقتصاد، فراهم شدن امکان اخذ مالیات از سوداگران، فراهم شدن امکان اخذ مالیات از فراریان مالیاتی و کاهش هزینه‌های مالیات ستانی از دیگر مزایای این سامانه‌ها است.
این سامانه‌ها امکان اخذ مالیات‌های تنظیمی نظیر مالیات بر عایدی سرمایه (CGT) با زیرساخت و داده‌های مربوط به سامانه مودیان که در نهایت امکان هدایت اعتبار و نقدینگی به سمت بخش‌های مولد اقتصاد را فراهم می‌کند.
مراحل نهایی‌سازی سه زیرسامانه قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان
«محمد برزگری» رئیس مرکز تنظیم مقررات قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان از مراحل نهایی‌سازی فاز اول سامانه مودیان با پیاده‌سازی سه زیرسامانه اصلی شامل سامانه جمع‌آوری اطلاعات، سامانه ثبت‌نام و عضویت و سامانه کارپوشه مودیان خبر داد.
وی افزود: تولید سه زیرسامانه مرتبط با قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان شامل سامانه جمع‌آوری صورت‌حساب‌های الکترونیکی، سامانه عضویت فعالان اقتصادی و سامانه کارپوشه مودیان در مراحل نهایی است که این سامانه وظیفه جمع‌آوری کلیه صورت‌حساب‌های الکترونیکی که توسط مودیان مالیاتی و از طریق پایانه‌های فروشگاهی صادر می‌شود را دارد.
به گفته برزگری، این زیرسامانه به‌گونه‌ای طراحی‌شده که امکان جمع‌آوری صورت‌حساب‌های الکترونیکی را به‌صورت غیر برخط (off line) و برخط (on line) دارد. عضویت و ثبت‌نام مودیان مشمول اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، ثبت اطلاعات ابراز پرداخت‏ها، شماره‌حساب‌های بانکی تجاری و معرفی شرکت‌های معتمد هر مؤدی از طریق این زیرسامانه انجام می‌شود.

ایجاد شفافیت و عدالت مالیاتی با سامانه مودیان
«صدیف بدری» عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت که راه‌اندازی سامانه مودیان به طور کلان، شفافیت بسیار زیادی برای اقتصاد ایران ایجاد خواهد کرد و اخذ مالیات نیز با تکیه به شفافیت ایجاد شده از طریق سامانه مودیان، عادلانه‌تر خواهد بود.
وی گفت: هر میزان اطلاعات اقتصادی افراد و شرکت‌ها شفاف‌تر باشد هم از فرار مالیاتی جلوگیری خواهد شد و هم در حق برخی از اصناف و کاسب‌ها اجحاف صورت نمی‌گیرد.
این نماینده مردم در مجلس معتقد است: اگر از طریق جمع‌آوری اطلاعات حاصل از راه‌اندازی سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی، اطلاعات اصناف شفاف شود، به طور مثال اجناسی که وارد فروشگاه‌ها شده و در یک سامانه ثبت و اطلاعات فروش آن هم در آن سامانه بارگذاری شود، به‌راحتی میزان درآمد اصناف مشخص خواهد شد و بر همان مبنا سازمان امور مالیاتی می‌تواند مالیات‌ها را تعیین کند که این روش عادلانه‌تر نظر می‌رسد که نسبت به‌نظام ممیز محور فعلی بهتر و عادلانه‌تر خواهد بود.
تحقق عدالت مالیاتی با اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان
«مجتبی رضاخواه» عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفته است که راه‌اندازی سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی، بانک اطلاعاتی خوبی در اختیار وزارت اقتصاد و دارایی قرار می‌دهد و این مسئله به منطقی شدن اخذ مالیات کمک می‌کند که این خواست عموم مردم و به عدالت نزدیک است.
وی راه‌اندازی سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی را حرکت سازنده کشور به سمت شفافیت‌های مالی دانست و معتقد است که وصول مالیات در کشور دچار مشکل اساسی بوده و قرار است دولت با اجرای قانون سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی بخشی از این مشکلات را حل کند.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه اجرای این قانون را هم راستا با اصلاحات ساختارهای اقتصادی کشور عنوان کرد.
اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی بستن راه فرار مالیاتی
«جواد اسکندری» کارشناس اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی را طرح بزرگ نظام مالیاتی برای شفافیت اقتصاد کشور دانست.
وی عنوان کرد که اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان باشد، قانون پایه مالیاتی جدیدی نیست و صرفاً موجبات شفافیت اقتصادی را فراهم می‌کند.
اسکندری تاکید کرد: هیچ منطقی اجازه نمی‌دهد که از کارگر، کارمند، معلم و کسانی که دارای فعالیت اقتصادی شفاف هستند مالیات اخذ شود و از بخش غیرشفاف به‌نوعی حمایت شود و از آنها مالیاتی اخذ نشود.
این کارشناس، فرار مالیاتی را به‌اندازه فساد برای اقتصاد کشور ویرانگر و قوانینی از جمله قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان را حرکت به سمت شفافیت و افزایش درآمدهای مالیاتی از جهت مقابله با فرار مالیاتی عنوان کرد.
به گفته وی، اجرای کامل و موفق این طرح مستلزم هماهنگی و همکاری همه ارکان دولت، مجلس شورای اسلامی و آحاد مردم با نظام مالیاتی کشور است.
به گزارش ایرنا، به دلیل اشکالات موجود در نظام مالیات ستانی، حدود 25 درصد یعنی، معادل یک چهارم تولید ناخالص داخلی فرار مالیاتی داریم، یعنی افراد زیادی در سیستم اقتصادی کشور در حال فعالیت هستند اما مالیات نمی دهند؛ حالا با راه‌اندازی سامانه پایانه‌های فروشگاهی و مودیان دستیابی به اطلاعات شفاف و دقیق فراهم خواهد شد.
این سامانه‌ها با ایجاد بسترهای قانونی لازم زمینه مناسب برای تقویت یک نظام مالیاتی هوشمند فراهم می‌کنند و باعث شفافیت در فعالیت های اقتصادی می‌شود که زمینه ارتقای عدالت مالیاتی، شفافیت و رشد اقتصادی کشور فراهم خواهد کرد.