بزرگنمايي:

پیام ویژه - دیپلماسی ایرانی /متن پیش رو در دیپلماسی ایرانی منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
عبدالرحمن فتح اللهی| دور جدید درگیری های مرزی در قفقاز بین جمهوری آذربایجان با جمهوری ارمنستان با شدت و ضعف کماکان ادامه دارد. در این بین قاطبه کارشناسان و تحلیلگران حوزه قفقاز و اوراسیا اذعان دارند باکو صرفا با هدف فشار به ایروان برای تحمیل دالان موهوم زنگه زور تجاوز به خاک ارمنستان را در دستور کار دارد. از این رو اشغال 15 تا 25 کیلومتر از خاک ارمنستان توشزط ارتش آذربایجان در درگیری های اخیر حکایت از آن دارد که باکو و علی اف با حمایت اردوغان به هر طریقی خواستار ایجاد این دالان موهوم است، ولو آنکه این اقدام به جنگ سوم قره باغ منجر شود.
موضع‌گیری های اخیر مقام های دولت باکو علی الخصوص شخص الهام علی اف عجیب و تا حدود زیادی قابل تامل است. مقامات باکو در دیدارهای اخیر خود با مقامات دولت های اروپایی از جمله امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، به صراحت و بدون هرگونه محدودیت و سانسور به نقض آتش بس و حتی اشغال اراضی ارمنستان اعتراف می کنند.
باکو به دنبال تحریک
گروهی از نیروهای آذربایجان در اقدامی غیرانسانی، تمامی سربازان ارمنی که یکشنبه در مرز استان سیونیک تسلیم شده بودند را تیرباران کردند. به نظر می رسد باکو با این اقدام رسما اعلام جنگ کرد. در کنار آن اخیرا مقام های جمهوری آذربایجان مواضع رسمی خود را تغییر داده اند. به عنوان مثال، مقام های باکو اعلام کرده اند، اشغال اراضی ارمنستان در واقع پاسخی به تحریکات دولت ایروان است. این اظهار نظر به معنای تائید و اعتراف به اشغال بخشی هایی از خاک ارمنستان است.
به موازات این اقدام دولت الهام علی اف با شروط نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان برای مذاکرات به منظور پایان دادن به اختلافات مرزی دو کشور مخالفت کرده است.
در این زمینه، وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان با انتشار بیانیه ای، اعلام کرد: «ارمنستان نباید در روند مذاکرات، شرط و شروط تعیین کند.» پیش از این، نخست وزیر ارمنستان از دولت الهام علی اف خواسته بود: «به منظور جلوگیری از ادامه درگیری ها درمرزهای مشترک باکو و ایروان، نیروهای بین المللی درخطوط تماس مستقر شوند.»
در همین حال، نیکول پاشینیان با متهم کردن جمهوری آذربایجان به هدف قرار دادن حاکمیت ارمنستان اعلام کرد: «جمهوری آذربایجان حملات جدیدی را علیه حاکمیت و دموکراسی در ارمنستان ترتیب داده است که این حملات باید متوقف شوند.»
با وجود امضای توافقنامه ده ماده ای صلح در نیمه شب نهم ماه نوامبر سال 2020 میلادی و برقراری آرامش نسبی در مرزهای جمهوری آذربایجان و ارمنستان درطول نزدیک به دو سال گذشته، در ماه های اخیر درگیری های مرزی میان نیروهای آذری و ارمنی از سر گرفته شده است.
پس از امضای توافقنامه صلح قره باغ، رئیس جمهوری آذربایجان از دولت ایروان خواسته است از استان جنوبی «سیونیک» ارمنستان به جمهوری خودمختار نخجوان دالانی به این کشور واگذار شود.
پاتک دیپلماتیک تهران به باکو، آغاز فعالیت اولین سرکنسول ایران در کاپان
با رصد تحولات منطقه قفقاز به خصوص پس تجاوزات باکو در دور جدید تنش مرزی، ایران در ادامه تحرکات دیپلماتیک خود با هدف موازنه سازی در برابر جمهوری آذربایجان و ترکیه کنسولگری خود در کاپان را افتتاح کرد که نشان می دهد تهران از مدت ها پیش به فکر آغاز فعالیت های سیاسی و دیپلماتیک خود در این منطقه بوده است. 
در همین رابطه مرتضی عابدین ورامین، اولین سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در کاپان عصر روز جمعه هشتم مهرماه 1401، در مراسمی با حضور ظهوری، سفیر ایران در ارمنستان، حکم انتصاب خود را به آرارات میرزویان، وزیر امور خارجه جمهوری ارمنستان تقدیم کرد.
عابدین ورامین در این دیدار ابراز امیدواری کرد که فعالیت سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در کاپان به گسترش و تعمیق روزافزون روابط دو کشور در همه زمینه‌ها کمک کند.
میرزویان وزیر امور خارجه ارمنستان تصمیم ایران برای تأسیس سرکنسولگری در کاپان را نمود عینی اهتمام ایران به گسترش روابط با جمهوری ارمنستان و تلاش برای حفظ صلح و ثبات در منطقه خواند و بر آمادگی دولت ارمنستان برای حمایت کامل از فعالیت موفق سرکنسولگری ایران در کاپان تأکید کرد. 
وزیر امور خارجه ارمنستان با قدردانی از مواضع کشورمان درباره تحولات منطقه به گفت‌وگوهای ثمربخش مقامات دو کشور از جمله در حاشیه نشست مجمع عمومی ملل متحد در نیویورک اشاره کرد. در این دیدار درباره زمینه‌های مختلف توسعه روابط دو کشور گفت‌وگو شد.
ظهوری سفیر ایران در ایروان نیز در این دیدار ضمن مرور توافقات اخیر مقامات ارشد دو کشور، کمک به توسعه روابط اقتصادی دوجانبه، بهره‌برداری بهتر از فرصت‌های موجود و بهبود خدمات‌رسانی به اتباع هموطنان و فعالان اقتصادی به ویژه در استان سیونیک را از جمله اهداف جمهوری اسلامی ایران در ایجاد سرکنسولگری در کاپان برشمرد.
سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در کاپان نیز با تشریح برنامه‌های مصوب سرکنسولگری از جمله کمک به جریان روابط اقتصادی مشترک، ابراز امیدواری کرد که فعالیت موفق سرکنسولگری نمودی از توجه جمهوری اسلامی ایران به حفظ صلح و ثبات و بهبود شرایط در منطقه قفقاز جنوبی باشد.
علاوه بر این تحرکات دیپلماتیک، سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در جهت کاهش تنش‌های بین ارمنستان و آذربایجان دیروز دوشنبه با وزیر دفاع جمهوری آذربایجان گفت‌وگوی تلفنی برقرار کرد.
در جهت ارتقای روابط نظامی و همچنین با توجه به تنش‌های اخیر فی‌مابین دو همسایه شمالی جمهوری اسلامی ایران شامل ارمنستان و آذربایجان، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح با وزیر دفاع آذربایجان در جهت کاهش تنش‌ها تماس تلفنی برقرار شد.
دو طرف بر اجرای مسیر گفت‌وگو برای کاهش تنش توسط دو کشور ارمنستان و آذربایجان تأکید کردند. وزیر دفاع آذربایجان اعلام کرد که مشکلات فی‌مابین دو کشور ارمنستان و آذربایجان به خوبی با گفت‌وگو و دوستی قابل حل است.
وزیر دفاع آذربایجان در این گفت‌وگو اعلام کرد که ما هیچ چشم‌داشتی به خاک ارمنستان نداشته و قصد عملیات نظامی برای تصرف خاک ارمنستان را نداریم.
یک سفر معنادار
الهام علی اف، رئیس جمهور جمهوری آذربایجان دیروز دوشنبه در باکو با بنی گانتس، وزیر دفاع اسرائیل دیدار و گفت‌وگو کرد. بر اساس گزارش رسانه‌ها، گانتس در این سفر با وزیر دفاع جمهوری آذربایجان و همچنین فرمانده مرزبانی این کشور نیز دیدار کرده است.
چند روز پیش بود که یک هواپیمای باری جمهوری آذربایجان حامل تسلیحات اسرائیلی از فلسطین اشغالی به باکو رفت. گفته می شود جمهوری آذربایجان در صدر لیست خریداران سلاح از اسرائیل است و پهپادهای خریداری شده از اسرائیل در جنگ قره باغ علیه مواضع ارتش ارمنستان مورد استفاده قرار گرفت. حال سفر گانتس به جمهوری آذربایجان به موازات دور جدید تجاوزات باکو می تواند مویدی بر این نکته باشد که علی اف به دنبال تداوم تشدید درگیری ها است 
الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان پیشتر در گفت‌و‌گو با «نشریه دفاع ملی روسیه» خبر داده بود که این کشور به طور گسترده از تل‌آویو تجهیزات نظامی خریداری کرده است. وی تصریح کرده بود که باکو از تل‌آویو، پهپادهای موسوم به «مهاجم آسمان» (Sky Striker) و هاروپ خریداری کرده و این موضوع دیگر بر کسی پوشیده نیست؛ پهپادهایی که هم برای شناسایی و هم نبرد کاربرد دارند.
در مقابل یک روزنامه هندی گزارش داد، ارمنستان در ماه سپتامبر تسلیحات سنگینی به ارزش 245 میلیون دلار از هند خریداری کرده است.
به گزارش روزنامه اکونومیک تایمز هند، تسلیحاتی که ایروان به دهلی نو سفارش داده شامل موشک، راکت و مهمات دیگر می‌شود؛ تسلیحاتی که در بحبوحه تشدید تنش‌ها بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر منطقه قره باغ خریداری شده‌اند.
روزنامه اکونومیک تایمز هند به نقل از چند منبع نوشت، به موجب این سفارش، هند قرار است برای نخستین بار راکت‌انداز «پیناکا» که یک سلاح با قابلیت پرتاب چندین راکت و از تسلیحات مورد استفاده ارتش هند است را به همراه راکت‌های ضد تانک و مجموعه‌ای از مهمات صادر کند. این خبر از آن جهت اهمیت مضاعف دارد که طبق گفته معاون ستاد کل نیروهای مسلح ارمنستان مناطق تحت اشغال باکو اهمیت استراتژیکی برای ایروان دارد. لذا تلاش برای بازپس گیری آن وجود خواهد داشت.
به گزارش پایگاه خبری آرمن پرس، آراکل مارتیکیان، معاون ستاد کل نیروهای مسلح ارمنستان گفت: «مواضعی که جمهوری آذربایجان تصرف کرده از نظر استراتژیک مهم هستند. زیرا دقیقاً بالای مناطق ما هستند و نیروهای جمهوری آذربایجان می‌توانند تا حدی بر جاده‌های ما نظارت داشته باشند.»