چاپ

پیام ویژه - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
همکاری روسیه و ترکیه برای تبدیل آنکارا به هاب انرژی جهان چگونه رخ می‌دهد؟
شکوفه حبیب زاده| رجب طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهور بلندپرواز ترکیه که به‌دنبال احیای عثمانی‌گری در این کشور است، اکنون فاز جدیدی را برای افزایش قدرت این کشور به‌ویژه در حوزه اقتصادی و ژئوپلیتیکی آغاز کرده است. او قصد دارد که ترکیه را به هاب انرژی منطقه و البته فراتر از آن، هاب انرژی جهان بدل کند؛ رؤیایی که برخی کارشناسان معتقدند که ریشه در ظرفیت و پتانسیل‌های موجود در این کشور دارد و بیش از آنکه به رؤیا شباهت داشته باشد، یک هدف‌گذاری محسوب می‌شود. در این راه اردوغان از همکاری با بزرگان انرژی غافل نمانده است؛ اخیراً اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه گفته، روسیه و ترکیه در حال برنامه‌ریزی برای همکاری بلندمدت در ‌زمینه انرژی هستند. این همکاری‌ها به چندین ابتکار مرتبط با صادرات گاز طبیعی و توسعه ‌پروژه‌هایی با هدف صادرات انرژی روسیه به بازارهای جهانی از طریق ترکیه هستند‎.
اتاق ایران در پژوهشی این ابتکار را پیشنهاد مسکو به آنکارا می‌نامد، اما مسئله آن است که حتی اگر این پیشنهاد ازسوی پوتین به اردوغان داده شده باشد، بازهم برد این میدان با ترکیه است، زیرا این کشور می‌تواند بدون کمک روسیه نیز تبدیل به هاب انرژی شود. زیرساخت‌های فراهم‌شده، همکاری در حوزه نفت و گاز و برق با جمهوری آذربایجان، ترکمنستان و... حتی اگر اتحادیه اروپا گاز روسیه را برای همیشه کنار بگذارد و ترکیه نیز برای انتقال این گاز پا پس بکشد، اردوغان خواهد توانست به کمک تخم‌مرغ‌هایی که در دیگر سبدها چیده، به این بازی بزرگ ادامه دهد.
این طرح به هدایت ترانزیت گاز از دو خط لوله نورداستریم روسیه که سال گذشته در اثر انفجارها به شدت آسیب دیدند، به خط لوله ترک‌استریم کمک می‌کند. این امر مستقیماً گاز طبیعی روسیه را به شبکه گاز ترکیه و سپس به جنوب اروپا متصل می‌کند. اردوغان بر این موضوع تأکید کرده که ایجاد هاب گازی، عرضه انرژی روسیه به بازار جهانی را تضمین می‌کند و به کنترل قیمت گاز کمک می‌کند. برای این منظور، آنکارا در حال حاضر زیرساخت‌ها و امکانـات لازم را ایجاد کرده و اکنون قصد دارد یک مرکز مالـی ویژه صادرات گاز طبیعی نیـز تأسیس کند؛ در همین راسـتا، اردوغـان اعلام کرد که «ما به دنبال ایجاد یک هاب برای تأمین مالی پروژه‌های مربوط به تأمین گاز طبیعی، مشابه مراکزی که در لندن و هامبورگ وجود دارد، هسـتیم... ما قصد داریم چنین مرکزی را نه‌تنها برای گاز طبیعی، بلکه برای انواع دیگر انرژی و نیز بخش معدن ایجاد کنیم‎.»
پوتین پیش از این تصریح کرده بود که «با ایجاد یک هاب گازی در ترکیه، بستر تجارت الکترونیکی ایجاد خواهد شد. علاوه بر این، این هاب می‌تواند به مکانی برای تعیین قیمت نهایی گاز برای مصرف‌کنندگان اروپایـی تبدیل شود و به جلوگیری از «سیاسی شدن» غیرضروری منابع انرژی کمک کند‎.»
‎‎ترکیه در چارچوب این هاب گازی برنامه‌ریزی‌شده که از سال 2024 آغاز به کار خواهد کرد، می‌تواند سالانه حدود 40 میلیارد مترمکعـب گاز طبیعـی صادر کنـد. از دیدگاه رئیس‌جمهور ترکیه، این هاب تأثیر مثبتی بر کاهش هزینه‌ای جهانی انرژی خواهد داشت؛ به تأمین گاز مـورد نیـاز ترکیه کمک می‌کند و در نهایـت این کشور را به یک «کانون انرژی جهانی» جدید تبدیل می‌کند.‌
ترکیه چه ظرفیت‌هایی دارد؟
ترکیه قدم‌هایی در راستای توسعه زیرساخت‌های انرژی و تبادل انرژی با کشورهای همسایه و جهان برداشته است. ترکیه در این زمینه تلاش‌هایی هم انجام داده است.
موقعیت جغرافیایی: ترکیه در موقعیت جغرافیایی مناسب قرار دارد که به‌عنوان پل انتقال انرژی بین مناطق اروپا، آسیا و خاورمیانه عمل می‌کند.
زیرساخت‌های حمل و نقل: ترکیه برای انتقال انرژی از منطقه به منطقه، خطوط لوله گاز و نفت، خطوط برق و زیرساخت‌های حمل و نقل دیگری را توسعه داده است.
توسعه بنادر: ترکیه بنادر دریایی مهمی را داراست که امکان واردات و صادرات انرژی را تسهیل می‌کند.
سیاست‌های انرژی: ترکیه سیاست‌های انرژی مناسبی را پیاده‌سازی کرده و به توسعه انرژی‌های نوپا و پایدار مانند برق خورشیدی و بادی نیز توجه داشته است.
قراردادهای بین‌المللی: ترکیه به توقیع قراردادهای بین‌المللی برای تبادل انرژی با کشورهای همسایه و جهانی پرداخته است.
توسعه زیرساخت‌های برق: ترکیه بر روی توسعه زیرساخت‌های برقی تمرکز داشته و توانایی تولید و توزیع برق را به مناطق مختلف ترکیه و کشورهای همسایه افزایش داده است.
اقتصاد متقاضی: ترکیه به‌عنوان یک بازار متقاضی برای انرژی نفت و گاز طبیعی از اهمیت استراتژیک برخوردار است.
با توجه به این عوامل، ترکیه در مسیر تبدیل به یک هاب انرژی پیشرفته قرار دارد و توسعه بیشتر در این زمینه می‌تواند ادامه یابد. این توسعه می‌تواند به تقویت امنیت انرژی منطقه و همچنین افزایش نفوذ ترکیه در بازارهای جهانی انرژی کمک کند.
ترکیه باید چه اقداماتی را در اولویت قرار دهد؟
توسعه تجارت گاز: ترکیه باید روابط تجاری قوی خود را با کشورهای تولیدکننده و مصرف‌کننده گاز توسعه دهد. این شامل انعقاد ‌توافقنامه‌های گازی
طولانی‌مدت با کشورهای تولیدکننده، توسعه بازارهای صادرات و واردات گاز و ایجاد ارتباطات ‌دیپلماتیک مؤثر می‌شود‎.
افزایش ظرفیت تبادل گاز: ترکیه باید ظرفیت تبادل گاز با سایر کشورها را افزایش دهد. این می‌تواند به‌وسیله ایجاد خطوط ‌لوله اضافی، ایجاد تسهیلات تخزیین و تبادل گاز با کشورهای همسایه و مناطق دیگر انجام شود‎.‎
توسعه تکنولوژی‌های پیشرفته: ترکیه باید در تحقیقات و توسعه در زمینه فناوری‌های گازی و انرژی سرمایه‌گذاری کند تا به ‌بهبود کارایی تولید، حمل و انتقال گاز بپردازد و همچنین به استفاده از منابع گاز تازه و پایدارتر برسد‎.
ایجاد شبکه انرژی گازی جهانی: برای تبدیل به یک هاب گازی جهانی، ترکیه باید به ایجاد شبکه انرژی گازی جهانی به ‌تبادل گاز با کشورهای دیگر بپردازد.
تمامی مورد مطروحه بار دیگر یادآوری می‌کند که چگونه رقبای ایران توانسته‌‌اند در بسیاری از عرصه‌ها ایران را جا بگذارند و با پیشروی به جلو، آینده نسل‌های بعدی و کشور خود را تضمین کنند.