چاپ

پیام ویژه - اعتماد / «اهداف انقلاب اسلامی از نگاه بنیان‌گذار (13)» عنوان یادداشت روز در روزنامه اعتماد به قلم احمد مازنی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
بحث ما به اینجا رسید که از نگاه بنیان‌گذار، طاغوتی بودن در سلطه و به خصوص در رفتار، حتی می‌تواند در حکومتی با ظاهر اسلامی شکل بگیرد و در این بخش از تحقیق عالمانه استاد محمد سروش‌محلاتی استفاده شد و گفته شد که طاغوت بر دو نوع است«طاغوت سیاسی» و «طاغوت اخلاقی»؛ نویسنده محترم در ادامه می‌گوید:«در حقیقت طاغوت اخلاقی، وقتی در عرصه سیاست، حضور پیدا می‌کند؛ مرزهای قانون را در هم می‌شکند تا هرچه بیشتر حس جاه‌طلبی و قدرت طلبی خویش را اشباع کند. بر این اساس «طاغوت بودن» یک فرمانروا را به فاقد بودن جنبه‌های اعتباری و انتسابی یا انتصابی نباید پیوند زد، بلکه در حقیقت دیو درونی، در قالب غول بیرونی، خود را نشان داده است.» (سروش محلاتی، محمد، شهر مردگان، ص42) محقق محترم در ادامه به سابقه امام در جهاد با نفس اشاره می‌کند و می‌نویسد: «حضرت امام که طی ده‌ها سال در میدان جهاد با نفس به مبارزه مشغول بود، به خوبی زوایای مخفی این موضوع را توضیح می‌دهد تا شاید برای ما قابل درک باشد که «طاغوت»، عنوان برای یک «شخص» نیست، بلکه وصف برای یک «شخصیت» است. هر کس که «خودمحور» باشد طاغوت است و البته طاغوت هم دارای مراتب است همه طاغوت‌ها در یک سطح و در یک رتبه نیستند.» (همان) و به این بیان امام استناد می‌کند که: «طاغوت، برای خاطر اینکه پسر کی بود و نوه کی بود که نبود، «برای اعمالش» بود. اگر اعمال ما هم یک اعمال طاغوتی باشد، «برای خود» باشد نه برای ملت، این همان طاغوت است، منتها به یک صورت دیگری درآمده، اما طاغوت است. طاغوت هم مراتب دارد یک طاغوت مثل رضاخان و محمدرضاخان، و یک طاغوت هم مثل کارتر، و یک طاغوت هم مثل ماهاست.» (صحیفه امام، ج 13 ص200) و چنین ادامه می‌دهد: «اگر بپذیریم که طاغوت سیاسی، نمودی از طاغوت اخلاقی است؛ و اگر بپذیریم که طاغوت اخلاقی هم بر اساس درجات انحطاط اخلاقی ریشه‌های انانیت دارای مراتب است، آنگاه به این نتیجه روشن و قطعی می‌رسیم که فرض وجود طاغوت در نظام اسلامی نیز هیچ استبعادی ندارد و لذا نباید پنداشت که وقتی ساختار نظام، «اسلامی» باشد؛ قهرا هر شخص خودخواه طاغوت صفت را در درون خود غسل تعمید داده از درون پاک و طاهر می‌کند! حضرت امام، با تکرار موضوع طاغوت در سخنرانی‌های خود، به مردم هشدار می‌داد که در جمهوری اسلامی هم ممکن است طاغوت وجود داشته باشد و ملاک طاغوت آن است که به جای «خدمت»، «خود» را مطرح می‌کند که «من چطورم، شما چطورید، مردم با من هستند، مردم با شما هستند» و نتیجه می‌گرفتند: «اگر بروید سراغ جنگ اعصاب، همان است که آن وقت آن طاغوت می‌کرد و حالا شما می‌کنید، شما هم طاغوتید، یکی شیطان است، یکی شیطان کوچکتر.» (همان ج 13 ص 202) طرح مساله «مراتب داشتن طاغوت» و بیرون آوردن انحصار عنوان طاغوت از قدرت‌های جائر و فاسدی که در راس حکومت‌های ظالم قرار دارند، از مطالب کلیدی در بحث‌های حضرت امام است که با توجه به آن، به بسیاری از سوالات در زمینه مشروعیت و قدرت، از نگاه فقه و اندیشه سیاسی اسلام، می‌توان پاسخ داد. این موضوع مهم، متاسفانه تاکنون مغفول مانده است و آثار و نتایج آن، به مباحث صرفاً اخلاقی، محدود و منحصر شده است. گویاترین کلام از حضرت امام که از یک‌سو، مراتب طاغوت را تبیین می‌کند و از سوی دیگر ریشه‌های طاغوتی‌گری را نشان می‌دهد؛ سپس سهم اخلاق طاغوتی را در منش سیاسی طاغوتی توضیح می‌دهد، این سخنرانی ایشان است: «طاغوت فرقی نمی‌کند که محمدرضا باشد، یا من و شما. حیطه شعاع عملیات مختلف است. یک کسی طاغوت است در خانواده خودش، یک کسی طاغوت است در محله‌اش، یک کسی در شهر، یک کسی هم در یک استان، یک کسی هم در سطح کشور. اگر دستش برسد در محله طاغوت است، اگر دستش برسد، در سطح کشور طاغوت است، برای اینکه خودش وقتی طاغوت هست دیگر شعاع عمل، کم و زیادش پیش او فرقی ندارد. دستش نمی‌رسد، دستش برسد، همان کارهایی که محمدرضا می‌کرد، این آدم هم همان کارها را می‌کند. ظالم اگر ده نفر تحت سیطره‌اش باشند، ظلمش به اندازه ده نفر است، اگر سی و پنج میلیون جمعیت هم باشند؛ ظلمش به اندازه سی‌وپنج میلیون نفر است. آدم همان آدم است، یک موجود طاغوتی شیطانی است.» (همان، به نقل از صحیفه امام، ج 9 ص13) بنا بر این از نگاه بنیان‌گذار طاغوت اختصاص به رژیم نامشروع و غیراسلامی ندارد، بلکه نظام اسلامی هم ظرفیت طاغوت شدن را دارد. لذا وقتی طرح بازگشت به سنت بنیان‌گذار مطرح می‌شود، از جمله تأکید بر پالایش نظام اسلامی از سلطه و رفتار طاغوتی مورد نظر است و دامنه زمانی این نگاه اصلاح جویانه از آغازین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی تا امروز و فردا را در بر می‌گیرد.