چاپ

پیام ویژه - همشهری / نخستین بخش از واکسن هندی کووید-19 به تازگی وارد کشور شده، اما این واکسن چقدر مورد اعتماد است و براساس چه مکانیسمی عمل می‌کند؟
هند به‌عنوان یکی از کشورهای پیشرو در ساخت واکسن، همگام با سایر کشورها اقدام به ساخت 2 واکسن علیه کووید-19 با نام‌های کوویشیلد و کوواکسین کرده است. ایران نیز در مسیر تهیه واکسن کووید-19، نخستین کشور خارجی بود که پنجشنبه هفته گذشته طبق برنامه قبلی در نخستین پارت، 125هزار دوز از 500هزار دوز اهدایی کوواکسین (Covaxin) را دریافت کرد. کوواکسین که فازهای یک و 2 آزمایش بالینی را تابستان گذشته با موفقیت سپری کرده بود، در آبان ماه فاز سوم آزمایش بالینی را شروع کرد و در نهایت موفق به کسب مجوز برای واکسیناسیون عمومی شد. به جز ایران، کشورهای برزیل، مکزیک و سایر کشورها نیز خواستار این واکسن هستند.
درحالی‌که ایمنی و اثربخشی این واکسن ثابت شده و همتراز با سایر واکسن‌هاست، جدول زمانی کوتاه و مجوز محدود استفاده از آن باعث شد تا بسیاری از افراد در مورد تأثیر آن شک کنند. اما مطالعات جدید درباره کوواکسین ثابت کرده است که از هر واکسنی در رده خود ایمن‌تر و اثربخش‌تر است.
این واکسن اوایل سال2021 در هند تأیید شده و دولت نیز تزریق آن را به مردم شروع کرده‌است. در زمان تأیید این واکسن نه‌تنها اطلاعات اولیه مربوط به نخستین و دومین فاز از آزمایش‌های بالینی منتشر شده بود، بلکه داده‌های مربوط به سومین مرحله از آزمایش‌های بالینی تا آن زمان نیز در اختیار وزارت بهداشت هند قرار گرفت.
طبق مطالعه‌ای که اخیرا در مجله علمی لنست نیز به چاپ رسیده است، کوواکسین کاملا برای استفاده ایمن بوده و از آنچه پیش از این مشاهده شده است، اثربخشی بیشتری هم دارد. مطالعه لنست منطبق بر نتایج منتشر شده توسط شرکت باهارت بیوتک، سازنده کوواکسین، در مورد آزمایش بالینی فاز سوم است. نتایج آزمایش روی 25هزار و 800داوطلب که هنوز هم ادامه دارد، نشان‌دهنده اثربخشی 81درصدی این واکسن پس از دریافت دوز دوم در برابر کووید-19 است.
مطالعات همزمان با واکسیناسیون نشان می‌دهد که اثربخشی 81درصدی آن همتراز با سایر واکسن‌هایی است که هم‌اکنون در بسیاری از کشورها استفاده می‌شود و امید نزدیک شدن به پایان پاندمی را افزایش داده است. بااینکه واکسن‌های مجاز دیگر، ایمن‌تر معرفی شده‌اند، اما مشاهدات بالینی پس از تزریق کوواکسین نشان می‌دهد که عوارض جانبی آن کمتر از واکسن‌های همتراز است. از سویی کوواکسین تنها واکسنی است که بر روی داوطلبانی با سنین پایین نیز آزمایش شده است.
عملکرد کوواکسین
پلتفرم یا بستری که واکسن روی آن ساخته می‌شود، در اثربخشی و ایمنی‌زایی نقشی کلیدی ایفا می‌کند. بر این اساس، 4بستر برای mRNA، ویرال وکتور، زیرواحد پروتئین و ویروس غیرفعال یا ضعیف وجود دارد که از این بین، کوواکسین براساس پلتفرم ویروسی کامل غیرفعال ساخته شده است به این معنی که از ویروس غیرفعال SARS-CoV-2 برای واکسینه کردن و ایجاد آنتی بادی استفاده می‌کند. ساخت واکسن بر بستر ویروس ضعیف شده روشی سنتی در توسعه واکسن است که امتحانش را سال‌هاست پس داد. کوواکسین قادر است تا چند هفته پس از واکسیناسیون اولیه، پاسخ آنتی بادی را افزایش دهد، به این معنی که از همان ابتدا می‌تواند پاسخ ایمنی بهتری داشته باشد. طبق تجزیه و تحلیل لنست، کوواکسین سطح بالایی از آنتی بادی‌های خنثی‌کننده را در بدن القا می‌کند که تا 3 ‌ماه پس از دریافت واکسن در بدن فرد پایدار می‌ماند.
با آنکه هم‌اکنون میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا با موفقیت واکسینه شده‌اند، ترس عمومی این است که آیا این واکسن‌ها می‌توانند از عفونت به‌سویه‌های جدید ویروس مبارزه کنند یا نه و خبر خوب این است که درمطالعات منتشر شده اخیر درباره کوواکسین نشان می‌دهد که این واکسن توانایی خوبی برای خنثی کردن سویه انگلیسی کرونا دارد.