چاپ

پیام ویژه - همشهری /متن پیش رو در همشهری منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تایید آن نیست
پویا علاءالدینی/ تورم‌های ممتد به فرایند توسعه در ایران ضربه‌های بسیاری می‌زند. در ابتدا باید ببینیم که برای 10سال آینده ایران، «تورم» متصور هستیم یا «ابرتورم». ابرتورم یعنی ماهانه بیش از 50درصد کالاها و خدمات گران شوند. چنین چیزی تا به حال در ایران تجربه نشده است. ابرتورم هولناک است و وقتی یک کشور با آن درگیر می‌شود، شیرازه همه‌‌چیز از هم پاشیده می‌شود. اگرچه رسیدن به چنین نقطه‌ای در ایران بعید نیست اما من ترجیح می‌دهم شرایط را با فیلتر ملموس‌تری بررسی کنم؛ آنطور که تورم‌های سالانه 50درصدی در 10سال آینده هم در کشور ادامه داشته باشد.
ما امروز و احتمالا در آینده با رکورد تورمی دست به گریبان هستیم. در واقع اقتصاد ما چندین دهه است که با تورم‌های بالا به حیات خود ادامه می‌دهد و تجربه نشان می‌دهد زمانی که تورم به 50درصد می‌رسد، مسئولان تازه نگران می‌شوند؛ چرا که می‌دانند تورم دورقمی ادامه‌دار چه آثار سوئی برای رشد و توسعه به همراه خواهد داشت. البته فراموش نکنیم که متهم آسیب‌های احتمالی اجتماعی، ‌اقتصادی و سیاسی تنها تورم نیست. پول چاپ‌کردن دولت‌ها، وابستگی به نفت، انزوای سیاسی و... همه متهمان شرایط کنونی هستند اما اگر بخواهیم صرفا درباره شاخص تورم صحبت کنیم باید گفت که در تمامی این سال‌ها ما برنامه مشخص توسعه هرگز نداشته‌ایم و هرگز از خودمان نپرسیده ایم از چه راهی باید به آن رشد اقتصادی 8درصد سالانه وعده داده‌شده برسیم. امروز سرانه تولید ناخالص داخلی 75درصد سال 1355است و این روند به‌نظر می‌رسد در دهه اول 1400هم ادامه خواهد داشت؛ چرا که جمعیت کشور طی این سال‌ها افزایش پیدا کرده و حتی رشدهای اندک اقتصادی رقم‌خورده در این حوزه را هم خنثی کرده است.
اگرچه رابطه بین تورم و فقر و نابرابری لزوما خطی نیست اما وقتی در سرزمینی زندگی می‌کنیم که مدام با رکود تورمی دست و پنجه نرم می‌کند، به‌احتمال زیاد در آینده به شکل مستقیم و خطی شاهد افزایش فقر و نابرابری خواهیم بود مگر اینکه دولتی بیاید که سیاست‌های خوبی اتخاذ و حتی بتواند تورم لجام‌گسیخته را مدیریت کند. در ادوار گذشته رشد اقتصادی به همراه تورم را تجربه می‌کردیم اما اکنون چندسالی می‌شود که فقط تورم را تجربه می‌کنیم. تبعات اجتماعی احتمالی ادامه‌دار‌بودن این وضعیت در آینده ده ساله ایران منجر به این خواهد شد که بر تعداد مردمی که شغل رسمی ندارند و طبیعتا برای امرار معاش به کارهای غیررسمی، قاچاق کالا و... روی می‌آورند افزوده خواهد شد. دولت جدید باید ساختار مالیاتی‌ا‌ش را توانمند کند و بتواند درآمدهای ناشی از بهبود این ساختار را به‌درستی میان دهک‌های درآمدی جامعه توزیع کند تا مقابل گسترش نابرابری بایستد و تلاش کند ساختارهای دیگر غلط حاکم را تغییر دهد.