چاپ

پیام ویژه - آرمان ملی /متن پیش رو در آرمان ملی منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
ما در شرایطی این روزها با افزایش ریزگردهای کشورهای همسایه مواجه هستیم که در آن کشورها، همه به دنبال منافع خود در زمینه برداشت منابع هستند. این در حالی است که سازمان حفاظت محیط‌زیست در دولت گذشته به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران در چندین کنوانسیون شرکت کرده و بیش از 15 پروتکل را به امضا رسانده و با چهار سازمان منطقه‌ای و بین‌المللی محیط زیستی هم همکاری داشته است. همچنین سازمان حفاظت محیط‌زیست میزبان مراکز منطقه‌ای برخی کنوانسیون‌های مهم از جمله رامسر، بازل و استکهلم بوده و نیز میزبانی مقرر دائمی موسسه علوم و فناوری‌های زیست محیطی اکو را نیز بر عهده داشته است. از سوی دیگر، تهیه و تنظیم یادداشت‌های همکاری زیست‌محیطی میان جمهوری اسلامی ایران و دولت‌های ژاپن، عمان، ترکیه، فرانسه، فنلاند، ایتالیا، ترکمنستان، آلمان، اتریش، بلژیک، نروژ، جمهوری آذربایجان، لهستان، کویت، رومانی، گرجستان، چین و ارمنستان ، تهیه و امضا تفاهم‌نامه با برنامه محیط زیست سازمان ملل، تهیه و امضای تفاهم‌نامه با کمیسیون انرژی اتحادیه اروپا، تهیه و امضای تفاهم‌نامه با کمیسیون محیط زیست اتحادیه اروپا، امضای اسناد فاز اول، دوم و سوم احیای دریاچه ارومیه بین سازمان حفاظت محیط زیست و UNDP امضای سند تداوم استقرار مرکز منطقه‌ای بازل و استکهلم در تهران و بالاخره انعقاد تفاهم‌نامه همکاری با کشور عراق برای کنترل و تثبیت کانون‌های گرد و غبار به عنوان مهمترین کانون‌های منطقه از اقدامات سازمان محیط زیست در دولت گذشته بود. در این میان دولت ترکیه سد می‌سازد و اصلا کاری به ما ندارد. دولت عراق هم آنقدر مشکل دارد که اصلا به مساله ریزگرد نمی‌تواند توجهی کند. با این شرایط ایران چندین بار خواستار این شده که ترکیه با سدسازی آب تالاب هورالعظیم را قطع نکند.
از طرف دیگر مسئولان ایرانی به مقامات عراقی در زمینه مقابله با ریزگرد‌ها گفت و گو کرده‌اند و آنها حاضر شده‌اند که ما پول بدهیم تا مالچ‌پاشی کنیم و ریزگرد از بین برود. این در حالی است که کنفرانسی با حضور 31 کشور در تهران در مورد مساله گرد و غبارتشکیل شد که حتی از آمریکا آمده و راه‌حل دادند و کشورهای اطراف را ملزم به اطاعت کردند، ولی وقتی ترکیه زیر بار نمی‌رود ما چه کاری باید انجام دهیم؟ در مورد افغانستان بارها گروه‌هایی به این کشور سفر کرده و به آنها اخطار داده‌اند که نسبت به رودخانه هیرمند بر اساس تعهداتشان رفتار کنند و 26 متر مکعب آبی را که از سدهای کمال خان قرار بود به ما بدهند، ارائه کنند. به نظر می‌رسد ایران بیشتر درگیر کشورهای مرزی مثل عراق، افغانستان و ترکیه است، ولی یکی از کانون‌های اصلی ریزگرد در سوریه وکانون دیگر در عربستان است که این کشور در حال حاضر با ایران مشکل روابط سیاسی دارد. از سوی دیگر، حدود 18 درصد کانون‌های ریزگردها در داخل ایران است. رفع مشکلات از نظر عملیاتی کاری است که حدود 10 تا 15 سال طول می‌کشد، ولی داخل ایران ما در خوزستان گیاهکاری کرده‌ایم و هشت هزار هکتار درخت کاشتیم که اینها چندین سال دیگر بهره می‌دهد. در واقع ما در این زمینه اقدام کرده، اما نتیجه‌ای نگرفته‌ایم. سال دیگر هم بر این اساس که باد از کجا بیاید و از کدام مرحله بحرانی عبور کند، گرفتار ریزگرد‌ها خواهیم بود.ریزگردی که به کشور وارد می‌شود پاسپورت ندارد که ما متوجه شویم از کدام کشور است. تاسف ما بر این است که کشورهای همسایه یا نمی‌توانند یا نمی‌خواهند برای مهار ریزگردها همکاری کنند. دولت ترکیه در یک منطقه بسیار کوچک 22 سد می‌سازد. سد ایلی سو قرار است بزرگترین سد جهان شود. وقتی 31 کشور برای کنفرانس به ایران آمدند، نماینده‌ای که از ترکیه آمد معاون وزیر نیروی ترکیه بود، این در حالی است که بقیه کشورها وزرا و افراد شاخص خود را فرستاده بودند. البته ایران آب را غیر مستقیم از تالاب هورالعظیم دریافت می‌کند و با سدسازی آب تالاب هورالعظیم خشک می‌شود و این یکی از منشا‌های ریزگردهاست. در این میان سفیر ترکیه در ایران هم از سدسازی کشور خود دفاع کرد. بنابراین ما با این تضادها رو‌به‌رو هستیم و دولت ایران گروهی را به کشور افغانستان می فرستد تا حقابه 26 متر مکعبی را از سدهای کمال‌خان بگیرد. در زمینه سدسازی ترکیه هم باید یک دیپلماسی و ارتباطاتی ایجاد کنیم که تعداد این 22 سد را کاهش داده و مخزن و دریاچه پشت سد را کم کنیم که حداقل مقداری آب از دجله و فرات به عراق برسد. من این سدها را دیده‌ام. در انتهای این سدها یک قطره آب به عراق نمی‌رساند. این موارد نیاز به تعاملات بین‌المللی دارد. ایران باید این مساله را به ترکیه گوشزد کند که با ریزگردها شرایط مردم ایران را پر مخاطره کرده است. البته دولت در راستای تعاملات بین‌المللی اقدامات زیادی را انجام داده که باید همچنان با قدرت بیشتری به این راه ادامه دهد.