بزرگنمايي:

پیام ویژه - اعتماد /متن پیش رو در «اعتماد» منتشر شده و انتشارش در «آخرین خبر» به معنای تایید آن نیست
جبهه پایداری در فاصله زمانی 9ماه تا انتخابات مجلس دوازدهم دو استراتژی را در دستورکار دارد احیای راهبرد دهه 90 مبنی بر «انتخاب اصلح» و کادرسازی با اسم رمز«نیروهای جهادی»
سیما پروانه‌گهر| «این جماعت دو اتوبوس بیشتر نیستند اما صدایشان بلند است»؛ این توصیف منصور حقیقت‌پور از چهره‌های نزدیک به علی لاریجانی درباره جبهه پایداری است که در گفت‌وگوی ویدئویی اخیرش با مجموعه اعتمادآنلاین بیان کرد. فارغ از محاسبات آماری و حساب تعداد این تشکل اما باید به قسمت دوم این جمله توجه بیشتری شود؛ «صدای بلند». صدایی که با روی کار آمدن دولت رییسی و حضور تعداد قابل توجه نیروهای رسمی و غیررسمی در چیدمان بهارستان یازدهم بدون شک اثرگذاری نیز پیدا کرده است.
جبهه پایداری در آستانه دوازده‌سالگی خود و در شرایطی که نیروهای رسمی در مجلس یازدهم و دولت سیزدهم دارد، در حال پیگیری دو استراتژی برای تداوم بقا در نهادهای قدرت و مهم‌تر از آن گسترش دایره نفوذ خود در نهادهای انتخابی و ارتقای اثرگذار در تصمیم‌سازی کلان کشور است.
اگرچه این تشکل در سال 1399 کاریزماتیک‌ترین چهره خود که سایه سر جبهه پایداری بود را از دست داد اما این فقدان نه راهبردهای مصباح‌یزدی را به کنج خلوت فرستاده و نه علی‌رغم اختلاف نظرهای داخلی و ریزش‌های اعضای این تشکل، طی یک دهه گذشته، توان مقابله و سهم‌خواهی‌شان کاهش پیدا کرده است. 9‌ماه تا انتخابات مجلس دوازدهم پایداری‌ها در دو جبهه در حال پیشبرد خواسته‌های خود هستند؛ در گود بهارستان، سرشاخ با محمدباقر قالیباف و در دولت در حال هدایت سیاست‌های داخلی و خارجی دولت سید ابراهیم رییسی. با این وجود به نظر می‌رسد جبهه پایداری در فاصله زمانی 9‌ماه تا انتخابات مجلس دوازدهم دو استراتژی را در دستورکار دارد؛ احیای راهبرد دهه‌90 مبنی بر «انتخاب اصلح» و کادرسازی با اسم رمز «نیروهای جهادی».
بازگشت به بنیادگرایی مصباح‌یزدی؛ احیای استراتژی «انتخاب اصلح»
صادق محصولی بیست و ششم اردیبهشت ماه سال جاری در نشست سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی اعلام کرد که «راهبرد در یک کلمه، انتخاب «اصلح» است؛ نه اینکه صرفاً به‌دنبال کسی برویم که رأی‌آوری بیشتری داشته باشد، اما نمره او پایین باشد».
او با تاکید بر اینکه «آن کسی که اصلح است را باید متقاعد کنیم به صحنه بیاید»، گفته است که «ما در عین اینکه هیچ‌گونه منعی از ارایه یک لیست واحد نداریم، اما نباید اینگونه باشد که به‌هرقیمتی یک لیست واحد ارایه دهیم؛ به‌عبارت دیگر نمی‌توان به‌خاطر لیست واحد از اصول و رعایت و ملاحظه شاخص‌ها عدول کنیم».
ادبیات صادق محصولی در اردیبهشت سال 1402، در فاصله 10‌ماهه تا برگزار انتخابات دور دوازدهم مجلس شورای اسلامی یادآور گفته‌های محمدتقی مصباح‌یزدی در سال 1393 است که از آن روز تا امروز، معادله پرچالش و البته حل نشده اصولگرایان است. مصباح‌یزدی در سال 1393 گفته بود که «هیچ دلیلی ندارد که اگر بنده تشخیص دادم یکی اصلح است، باید حتماً زمینه رأی‌آوری هم داشته باشد، چراکه اگر چنین شرطی وجود داشت، سلمان و ابوذر نیز نباید از امیرالمومنین(ع) پشتیبانی می‌کردند، چون رأی نداشت!».
در تمامی سال‌های بعد یکی از چهره‌هایی که این رویکرد مصباح را تبیین کرد، صادق محصولی بود. او شهریور 95 گفته بود: «می‌گویم باید به دنبال اصلح برویم و سپس درصدد معرفی وی در جامعه برای فراهم کردن زمینه رأی‌آوری وی در بین مردم باشیم». همان سال درباره انتخابات 96 هم گفته بود: «اصلح حتماً نباید زمینه رأی‌آوری داشته باشد» و حالا نیز به‌تازگی گفته است: «طبق روایات دینی اگر اصلح را انتخاب نکنیم به خدا و رسول و مردم خیانت کرده‌ایم» و البته با اندکی تغییر رویکرد تاکید کرده که «اصلح کسی است که علاوه بر دارا بودن تعهد و تخصص و قدرت مدیریت کافی، احتمال رأی‌آوری هم دارد».
به نظر می‌رسد نقد سال‌های اخیر اصولگرایان بر این دیدگاه که باید به هر قیمتی ولو رای نیاوردن از اصلح حمایت کرد، صادق محصولی را به تغییری تاکتیکی در ادبیات کشانده اما بازگشت به این استراتژی نشان می‌دهد جبهه پایداری از همین حالا آب پاکی را روی دست شورای ائتلاف ریخته است؛ به این معنی که آنها اصلح خود را برای انتخابات به میدان می‌آورند و اصلح‌شان هم شاخصه رای‌آوری را هم دارد؛ بنابراین نقدهای قبلی باطل تلقی می‌شود.
اصولگرایان به یمن حضور ابراهیم رییسی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1400 توانستند به یک وحدت صوری با جبهه پایداری برسند. کار وحدت و لیست مشترک برای مجلس یازدهم اما سخت و طاقت‌فرسا بود ولی در نهایت بین دو جریان مدعی یعنی نواصولگرایان قالیبافی و جبهه پایداری تفاهمی مبتنی بر سهم‌بندی در لیست‌ها حاصل شد و مجلس یازدهم با لیست مشترک به تصرف آنها درآمد. تجربه مجلس یازدهم و تقابل‌هایی که هر روز به صورت تصاعدی بین قالیبافی‌ها و پایداری‌ها افزایش می‌یابد، در کنار عملکرد دولت رییسی حالا راه‌حل وحدت اصولگرایان در دو انتخابات اخیر را بر هم زده و صورت مساله کماکان پابرجا است.
از این جهت است که صادق محصولی، دبیرکل جبهه پایداری از همین حالا برای اصولگرایان و شورای ائتلاف درباره راهبرد خود خط و نشان کشیده و تاکید کرده که انتخاب‌شان اصلح خواهد بود و اصلح‌شان هم رای‌آوری دارد. راهبردی که می‌تواند تا انتها پابرجا بماند یا با امتیازگیری از شورای ائتلاف در لیست‌بندی و قبل از آن با توافق با قالیباف برای تصویب برخی طرح‌ها و لوایح با ساز دل جبهه پایداری تغییر کند.
کادر‌سازی تازه؛ یک تیر و دو نشان
دولت رییسی برای هیچ اصولگرا و غیر اصولگرایی دستاورد نداشته باشد اما برای جبهه پایداری خوش‌یمن بود. این دولت فرصت حضور نیروهای تازه نفسی را در بدنه اجرایی مهیا کرد که عموما با کادرسازی جبهه پایداری به میدان آمدند. در یک فرضیه می‌توان شاهد بود که حلقه صادق محصولی بدون درد و خونریزی در حال کنار زدن بخشی از روحانیون این مجموعه در روند کادرسازی است و در ازای این مساله، در سکوت از پیگیری حلقه آقاتهرانی برای تصویب مواردی از قبیل محدود کردن اینترنت و تصویب قوانین سخت‌گیرانه برای حجاب حمایت می‌کند. حلقه آقاتهرانی تجلی دیدگاه‌های مصباح‌یزدی است و اگرچه آقاتهرانی به دلیل فقدان کاریزمای مصباح‌یزدی نتوانست بر جایگاه او تکیه زند اما هنوز در هدایت نیروهای روحانی و طلبه‌های انقلابی ید پر زوری دارد.
سهم‌های بی‌هزینه
حالا صادق محصولی در قامت دبیرکل جدید این تشکل سعی دارد با تکیه بر ادبیات و مفاهیم این بخش از تشکل پایداری، کادرسازی جدید با تغییرات تاکتیکی نسبت به گذشته داشته باشد. دولت ابراهیم رییسی این فرصت را در اختیار جبهه پایداری گذاشته تا با بخشی از بدنه نیروهای سعید جلیلی هم‌پوشانی پیدا کرده و از فارغ‌التحصیلان تازه نفس دانشگاه امام صادق (ع) نیز یارگیری کند. این راهبرد می‌تواند برای جبهه پایداری دو دستاورد داشته باشد؛ نخست افزایش نیروهای بدنه این تشکل حتی اگر به صورت رسمی عضو جبهه نباشند اما با ارسال آنها به نهادهای تصمیم‌گیر، اثرگذاری خود را اعمال کنند و دوم افزایش میزان سهم در لیست‌های انتخاباتی برای مجلس دوازدهم از طریق قراردادن چهره‌هایی تازه که پایداری نباید هزینه‌ای برای آنها در شورای ائتلاف بپردازد اما در واقعیت سهم پایداری‌ها تلقی می‌شوند؛ سهم‌های بی‌هزینه.
کادر‌سازی با اسم رمز نیروهای جهادی در مناطق محروم
اقبال و استقبال نیروهای پایداری از گروه‌های جهادی و آتش به اختیار در عرصه‌های مختلف موضوع تازه‌ای در این تشکل سیاسی نیست؛ با این وجود به نظر می‌رسد حالا پایداری‌ها سعی دارند با مصادره این گروه‌ها یا حتی اعزام نیروهای منتسب به خود به این گروه‌ها، کادرسازی جدی برای نوعی رای‌آوری در انتخابات داشته باشند. با مرور ادبیات چهره‌های رسمی این تشکل یا نیروهای نزدیک به بخشی از جبهه پایداری می‌بینیم که آنها در حال کادرسازی با اسم رمز و کلیدواژه «نیروهای جهادی» هستند. علیرضا پناهیان، واعظ معروف اصولگرا که عموما دیدگاه‌های جریان پایداری را بازگو می‌کند، اخیرا طی گفت‌وگویی در برنامه «جهان‌آرا» در صداوسیما، گفته است که باید قوانین برای حضور و فعالیت نیروهای جهادی در دولت‌ها تغییر کند. او در صحبت کوتاهی در این برنامه تاکید کرد: «ما تا کی باید گروه‌ها را با گروه‌های «صرفا جهادی» و «صرفا آتش به اختیار» کارها را جلو ببریم. کافی نیست. من نیروهای جهادی را می‌شناسم که آدم‌های کف میدان بودند و حالا با حضور در دولت، گیر کردند و می‌گویند در بوروکراسی گیر کردیم. قوانین و آیین‌نامه‌ها باید تغییر کند. یکی از مهم‌ترین بخش‌های دولت بخش اداری استخدامی و سازمان برنامه و بودجه است. اینها باید بدانند وضعیت جهادی باید قانون‌مند شود. در دولت‌ها برورکراسی مقابل جریان جهادی است؛ بنابراین حضور نیروهای جهادی در دولت کفایت نمی‌کند. قوانین و ساختارها باید تغییرکند».
در بررسی این استراتژی نباید از نظر دور داشت که سهم این گروه‌های جهادی در بهبود مشکلات مناطق محروم و روستاها از نگاه مردم بسیار چشم‌گیر است. طبیعی است که مردم مناطق محروم که عموما سهمی از شعارهای سیاسی جریان‌های مختلف نداشتند، حالا با رفع هر چند محدود مشکلاتی در امور عمرانی و وضعیت ساختاری مناطق زندگی خود، گرایشی جدی به این نیروهای جهادی پیدا می‌کنند و لیست پایگاه‌های این نیروها برای آنها «اصلح» خواهد بود.
جبهه رییس‌کش و برنامه‌ریزی انتخاباتی در قالب طرح‌ها و لوایح
علی لاریجانی تنها رییس مجلسی نبود که جبهه پایداری با آن سر ناسازگاری داشت. تشکیل مجلسی یکدست با ریاست محمدباقر قالیباف نشان داد که جبهه پایداری با این رییس هم میانه خوشی ندارد. از کنایه‌های قالیبافی‌ها و پایداری‌ها از سال دوم مجلس به بعد، زمزمه‌های این اختلاف شنیده می‌شد اما با اظهارات مهدی طائب، رییس شورای قرارگاه راهبردی عمار، که اردیبهشت سال گذشته گفت «جبهه پایداری به دنبال پایین کشیدن قالیباف از ریاست مجلس است»، عمق این اختلاف نمایش داده شد.
طائب همچنین طرح «صیانت» برای محدودیت اینترنت را طرح جبهه پایداری خوانده بود که نشان می‌دهد موضوع اختلاف قالیباف و پایداری‌ها در مجلس عموما در ارتباط با تصویب یا رد برخی طرح‌ها و لوایح است. نامه اخیر مجتبی توانگر، شمایل رسانه‌ای محمدباقر قالیباف در مجلس، به جوانان جبهه پایداری و نقد تند نسبت به آنچه «کارشکنی در روند بررسی برخی طرح‌ها و لوایح» خوانده بود، در عمل افتادن تشت این اختلاف از بام بود.
جبهه پایداری در مختصات فعلی خود در یک محور با قالیباف و قالیبافی‌ها روبه‌رو است. تفاهم با این جریان برای سهم در لیست‌های شهرهای مختلف یک طرف موضوع است اما اصولگرایان حتی برای راضی کردن پایداری‌ها در زمان موعود در این رابطه، باید مرحله دیگری را پشت سر بگذارند. این مرحله هفت‌خوان محمدباقر قالیباف و جریانش در مجلس درباره تصویب برخی طرح‌ها و لوایح است. تردیدی نیست که در رویکردهای کلی در ارتباط با موضوع فضای مجازی و حجاب اختلاف نظر فکری بین قالیباف و جبهه پایداری وجود ندارد اما قالیباف نمی‌خواهد مهر تصویب برخی از طرح‌ها و لوایح که بار روانی و اجتماعی زیادی را به همراه دارد، در کنار نام مجلسی بخورد که او ریاست آن را بر عهده داشته است. این در حالی است که تصویب این موارد برای جبهه پایداری مهم است چرا که بدنه رای این تشکل، خواهان تصویب این موارد است و مطالبه چنین موضوعی را دارد. این تعارض منافع در مدیریت پایگاه رای قالیبافی‌ها و جبهه پایداری، شرایط پیچیده‌ای را رقم زده است؛ شرایطی که جبهه پایداری برای غلبه حتمی بر آن، تاکتیک «انتخاب اصلح» با «پتانسیل رای‌آوری» را پیش کشیده است.