بزرگنمايي:

پیام ویژه - فرهیختگان /متن پیش رو در فرهیختگان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
عطیه همتی| بیشتر از بیست‌وچندسال است که از آهنگ «بوی ماه مهر» ساخته آهنگساز فقید ناصر چشم‌آذر با شعر زنده‌یاد قیصر امین‌پور می‌گذرد. آهنگی که هنوز مدارس کشور روز بازگشایی خود به آن پناه می‌برند تا روز شادی را در مدرسه برای بچه‌ها تدارک ببینند. اما انتخاب یک آهنگ با محتوای مبتذل در یکی از مدارس ابتدایی کرمان با واکنش‌های زیادی همراه بود که درنهایت برای مدیر این مدرسه و کادر آموزشی آن حسابی گران تمام شد. ویدیوی منتشر شده از این مدرسه کرمانی نشان می‌داد این آهنگ از سوی کادر مدرسه برایشان پخش شده‌است و دانش‌آموزان در حال همخوانی و رقص با آن هستند. بعد از واکنش‌ها به این ویدیو رضا رضایی، مدیرکل آموزش‌وپرورش استان کرمان از برکناری مدیر مدرسه و معرفی او به هیات تخلفات اداری خبر داد تا دوباره این سوال پرسیده شود که سریال پخش آهنگ‌های مبتذل در مدارس تا کجا ادامه دارد؟ اما شاید سوال دقیق‌تر این باشد آیا مدارس و حتی خانواده‌ها انتخاب‌های دیگری هم دارند؟
امسال بچه‌ها قرار است چه بخوانند؟
چندسال پیش بود که آهنگ «آقامون جنتلمنه» از سوی خواننده‌ای به نام ساسی مانکن تبدیل به ترند و صدر فهرست پلی‌لیست دانش‌آموزان ایرانی شد. آهنگی که برخی با آب‌وتاب از آن به‌عنوان یک تهاجم فرهنگی بزرگ به نوجوانان یاد کردند. چندی بعد نیز ویدیوی دیگری منتشر شد که نشان داد این آهنگ توسط کادر مدرسه برای دانش‌آموزان پخش می‌شود. برخی نیز از پخش این آهنگ در مهد‌کودک‌ها خبر دادند. بعد از این خواننده موردنظر هرسال خبر از تولید یک موسیقی پر سر و صدا برای هوادارانش داشت و از آنها خواست که دابسمش‌‌ها و همخوانی‌های خود را منتشر کنند. محتوای مبتذل و حتی استفاده از نام و تصویر برخی بازیگران فیلم‌های مستهجن این نگرانی‌ را در بسیاری از خانواده‌ها به وجود آورد که هربار چه خط قرمزی قرار است شکسته شود و فرزندان‌شان چه چیزی را قرار است زمزمه کنند؟ و هرسال فقط به تقبیح و آسیب‌شناسی و مذموم دانستن چنین تولیداتی گذشت.
گنگستر شهر آمل وومه!
فیلم پخش موسیقی «گنگستر آمل» در کلاس یک معلم مقطع ابتدایی مازندرانی نیز بار دیگر ماجرای آهنگ‌های مبتذل در مدارس را داغ کرد. اولین واکنش‌ها به پخش این آهنگ درخواست اخراج برای معلم مازندرانی بود که فوری در دستور کار قرار گرفت. بعد از آن نیز عده‌ای در دفاع از معلم مازندرانی از جا بلند شدند و هربار بخشی از ماجرا در شبکه‌های اجتماعی سوژه کاربران شد. درنهایت نماینده ولی‌فقیه در مازندران واسطه شد تا این معلم مازندرانی از مدرسه اخراج نشود که بعد‌ها مشخص شد اصلا استخدام نیست. اما این معلم جوان نیز توانست در کوتاه‌مدت بسیار مشهور شود.
سلام فرمانده علیه ساسی؟
بعد از همه‌گیر شدن سرود «سلام فرمانده» میان دانش‌آموزان و اجراهای مختلف و سراسری آن در همه مدارس و مساجد و پایگاه‌های مختلف در سراسر کشور، عده‌ای روی این موضوع اجماع کردند که «سلام فرمانده» جواب محکمی به سرودهای مبتذل وایرال شده پیش از خودش بوده‌‌است. سرود استانی که بعد از دیده شدن در شبکه‌های اجتماعی توانست حمایت‌های حاکمیتی جدی را نیز با خود داشته باشد و اجرا‌کنندگان آن بتوانند تولیدات دیگری نیز با این حمایت‌ها از همان جنس تولید کنند. اما سوال اینجاست آیا «سلام فرمانده» جوابیه‌ای برای تولیدات مبتذلی از جنس ساسی مانکن بود؟ قبل و حتی بعد از سلام فرمانده، سرودها و نماهنگ‌های متعددی تولید شدند که توانستند همخوانی کودکان و نوجوانان را با خود به همراه داشته باشند تا در مراسم‌ ملی مذهبی مانند جشن 10کیلومتری عید غدیر خوانده شوند و برخی از آنها نیز بسیار موفق بودند. آنها خلأ سرودهای مذهبی و آیینی برای نوجوانان را پر می‌کردند. خلأ نبود نوحه‌ها، مولودی‌ها و حتی نواهایی که نوجوانان را به‌طور خاص در مراسم و آیین‌های مذهبی مخاطب خود قرار دهند تا آنها نیز بتوانند حس وجود و مشارکت داشته باشند. اما باقی لحظات چه می‌شود؟
چه تولید کرده‌ایم که گوش نمی‌دهند؟
در خاطرات قیصر امین‌پور و ناصر چشم‌آذر و بسیاری از فعالان حوزه هنری آمده‌است که بعد از انقلاب اسلامی و حساسیت‌های فرهنگی بعد از انقلاب، در حوزه هنری تصمیم بر این شد که کمبود موسیقی‌ و سرود جبران شود و تولیدات مختلفی ساخته شد تا خلأ موسیقایی بیشتر پر شود. در دهه شصت و اوایل دهه هفتاد فیلم‌هایی مانند «شهر موش‌ها» و «گربه‌ آوازه‌خوان» تولید شدند که سرودهای کودکانه و نوجوانانه داشتند. در اواسط دهه هفتاد فیلم سینمایی «کلاه قرمزی و پسرخاله» توانست چندین و چند موسیقی باکیفیت به دنیای موسیقی کودکان اضافه کند که بعدها آلبوم‌های آن به شکل ویژه تولید شد. فیلم سینمایی «خواهران غریب» به کارگردانی مرحوم کیومرث پوراحمد به واسطه کاراکتر خسرو شکیبایی توانست سرودها و آهنگ‌های فاخر و نوجوانانه‌ای را داشته باشد که میان عامه مردم پرطرفدار شود اما هرچه به امروز نزدیک‌تر می‌شویم مصادیق کمتری از این سرود‌ها به‌خصوص برای طیف نوجوان می‌بینیم. اگر تولیدات وایرال شده در حوزه نوجوانان را ببینیم، در یک سر طیف نواها و تولیدات مذهبی از جنس سلام فرمانده ایستاده و در سمت دیگر موسیقی‌های مبتذلی مانند همین «دافی» که توانسته خودش را در فهرست موسیقی این گروه سنی جا کند. اما آیا فکری به حال خلأ میانی موجود شده‌است؟ نوجوان امروز وقتی می‌خواهد هدفونش را توی گوشش بگذارد یا اینکه توی جاده یک موسیقی شاد بشنود و با آن سر و صدا کند چند انتخاب پیش روی خود دارد؟ انتخابی که نه از جنس سلام فرمانده باشد نه از جنس تولیدات مبتذلی همچون دافی؟ چه موسیقی‌هایی به او شناسانده شده تا اوقات شادی برای خودش بسازد؟
چه واسطه‌هایی قرار است موسیقی مناسب را هیت کنند؟
هیت شدن یکباره موسیقی‌های مبتذل از طریق سازوکارهای زیرزمینی یا توسط مدل‌ها و آرایشگاه مدل رایجی است که این روزها شاهد آن هستیم. به‌گونه‌ای که طبق گفته شرکت دافی که این روزها موسیقی تبلیغاتی پرحاشیه‌اش از همان مدرسه تهرانی پخش شد، توانست در مدت زمان کوتاهی بیش از 20میلیون بار شنیده شود. این روزها تولید‌کنندگان موسیقی‌های زیرزمینی به خوبی یاد گرفته‌اند که موسیقی‌شان را از طریق چه کانال و افرادی به سرعت وایرال کنند تا به پلی‌لیست جوانان و نوجوانانی که دنبال آخرین موسیقی‌های روز هستند، برسد. حال سوال اینجاست کسانی که می‌خواهند در این فضا موسیقی غیرمبتذل تولید کنند باید چه کار کنند؟ آنها چه مسیری پیش روی خود دارند تا موسیقی تولیدی خود را به دست مخاطب برسانند. موسیقی و سرودی که شاید از جنس تولیداتی چون سلام فرمانده و باقی سرود‌های مذهبی نباشد اما از آن طرف از فضاهای مبتذلی چون «دافی» یا «گنگستر آمل» دور است. کدام پخش کننده‌ها، کدام کانال‌های کمک‌کننده غیررسمی وجود دارد که موسیقی مناسب و متناسب با حال‌وهوای شاد جوانانه و نوجوانانه را برای لحظات مختلف به دست او برساند. مساله فقط تولید نیست گاهی واسطه‌هایی نیز باید باشند که موسیقی خوب از آنها به گوش مخاطب برسد. اما این واسطه‌ها کجا هستند؟ آیا ما اصلا چنین ساختاری داریم؟ لطفا جواب این سوال‌ها را بدهید.