بزرگنمايي:

پیام ویژه - «چین به ایفای نقش به عنوان واسطه در این درگیری بسیار علاقه مند است. آنها روابط قوی با اسرائیل دارند، اعتماد فلسطینی ها را جلب کرده اند و دارای وزن قابل توجه در سیستم بین المللی هستند .»

به گزارش جماران، جنگ در غزه بی وقفه ادامه دارد، فراخوان ها و تصویب یک قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل برای توقف جنگ نیز، اسرائیل را متوقف نکرده است. در این میان تلاش های کشورهای اسلامی برای متقاعد کردن رژیم اسرائیل به برقراری آتش بس یا حداقل توقف بشردوستانه جنگ هم ادامه دارد. تلاش هایی که مقاومت فلسطین می گوید به بیانیه خوانی و دیدارهای دیپلماتیک محدود شده و در میدان عمل به اهرم فشار سازی علیه رژیم اسرائیل تبدیل نشده است. با وجود نارضایتی مقاومت فلسطین و بخش قابل توجهی از افکار عمومی کشورهای مسلمان نسبت به دستاوردهای صرفا شفاهی نشست اخیر سران کشورهای اسلامی و اتحادیه عرب در ریاض ، عربستان سعودی همچنان به این رایزنی های دیپلماتیک ادامه می دهد.
رایزنی هایی که بیشتر جنبه تلاش برای آرام نگه داشتن افکار عمومی خشمگین در کشورهای اسلامی را دارد. در میان کشورهای غیراسلامی ، چین در یک ماه و اندی گذشته چه در صحن شورای امنیت و چه در قابل رایزنی های دو و چند جانبه تلاش های خود را برای ایفای نقش در برقراری آتش بس افزایش داده و در تازه ترین دور این تلاش ها، وزیر خارجه چین روز دوشنبه ( امروز ) میزبان تعدادی از مقام های کشورهای عربی و اسلامی بود . وانگ یی، وزیر امور خارجه چین در این دیدار گفت که جهان باید فورا برای متوقف کردن درگیری در غزه اقدام کند.
وانگ یی وزیر امور خارجه چین از همتایان خود از مقام های ارشد عربستان سعودی، اردن، مصر، تشکیلات خودگردان ملی فلسطین و اندونزی و همچنین رئیس سازمان همکاری اسلامی یک تور چند مقصدی را برای رایزنی درباره وضعیت جنگ غزه و تلاش برای متوقف کردن آن آغاز کرده اند. نخستین مقصد این تور چین بود و گفته می شود که سفر هیات گروه تماس در پایتخت چین دو روزه خواهد بود. چهار مقصد دیگر بریتانیا، فرانسه، روسیه و ایالات متحده هستند.
وزیر خارجه چین در دیدار با مقام های گروه تماس با اشاره به اینکه جامعه بین‌المللی باید فوراً وارد عمل شود و اقدامات موثری برای جلوگیری از گسترش جنگ انجام دهد، گفت: چین قاطعانه با عدالت و انصاف به این درگیری نگاه کرده و درباره آن موضع گیری می کند.
میزبان چینی در میان سخنانش درخواست پکن برای آتش بس فوری را تکرار کرد. فراخوانی که از سوی وزرای خارجه کشورهای عربی و اسلامی حاضر در ترکیب گروه تماس هم تکرار شد. فیصل بن فرحان آل سعود، وزیر امور خارجه عربستان سعودی گفت: «پیام واضح است: جنگ باید فورا متوقف شود، ما باید فوراً به سمت آتش بس حرکت کنیم و کمک های بشردوستانه به سمت غزه سرازیر شود.»
وزیر خارجه عربستان در بخش دیگری از سخنانش تاکید کرد که کشورهای حاضر در این هیئت امیدوارند با چین و همه کشورهایی که مسئولیتی در این زمینه دارند برای برقراری آتش بس همکاری کنند.
این نشست در پکن در حالی برگزار می‌شود که شبکه آمریکایی سی ان ان به نقل از چند منبع اعلام کرده که پس از هفته‌ها مذاکره بین ایالات متحده، اسرائیل و حماس، ممکن است توافق احتمالی برای آزادی برخی از گروگان‌های حماس و توقف چند روزه درگیری‌ها با میانجیگری قطر نزدیک باشد.
در یک ماه و نیم گذشته از جنگ در غزه ، پکن با واشنگتن - که سرسختانه جانب اسرائیل را در در این درگیری گرفته و از آتش یس فوری هم حمایت نمی کند- اختلاف داشته است. پکن همچنین از اقدامات تلافی جویانه اسرائیل انتقاد کرده و در محکومیت حماس یا نام بردن از این گروه در بیانیه های خود احتیاط به خرج داده که همین موضع گیری خشم اسرائیلی ها را برانگیخته است.
وزیر خارجه چین در بخش ها دیگری از سخنانش تاکید کرد که اسرائیل باید مجازات دسته جمعی خود را برای مردم غزه متوقف کند و هر چه سریعتر یک کریدور بشردوستانه را برای ارسال کمک و جلوگیری از وقوع یک بحران انسانی در مقیاس بزرگتر باز کند. اسرائیل در یک ماه و نیم اخیر، بمباران بی وقفه مدارس، اماکن مذهبی ، بیمارستان ها، مراکز درمانی و اردوگاه های محل سکونت شهروندان غیرنظامی را دفاع از خود دانسته و تاکید دارد که تا نابودی حماس دست از حمله به غزه بر نخواهد داشت و پس از آزاد شدن همه اسرای در اختیار حماس هم تنها به توقف چند ساعته حمله رضایت می دهد.
تلاش چین برای صلح
رسانه های بسیاری به بررسی نقش چین در این جنگ پرداخته اند . به عنوان نمونه سی ان ان در گزارشی در این باره می نویسد : چین در تلاش است تا نقشی فعال در یافتن راه حلی برای مناقشه ایفا کند زیرا به دنبال گسترش موقعیت خود به عنوان یک قدرت بزرگ جهانی است. پکن ماه گذشته یک فرستاده صلح را برای یک سفر چند کشوری به منطقه اعزام کرد و برای برقراری آتش بس فوری در سازمان ملل متحد، از جمله شورای امنیت، جایی که چین اکنون ریاست دوره ای را در دست دارد، تلاش بسیاری کرده است.
در 19 اکتبر 2023، فرستاده ویژه دولت چین در موضوع خاورمیانه در دوحه با محمد بن عبدالعزیز الخلیفی ، وزیر امور خارجه قطر دیدار کرد. دو طرف درباره وضعیت کنونی فلسطینی ها و اسرائیلی ها تبادل نظر کردند.
هفته گذشته شورای امنیت اولین قطعنامه خود را درباره درگیری به تصویب رساند که خواستار آزادی فوری همه اسرای در اختیار حماس و ایجاد کریدورهای بشردوستانه گسترده در سراسر منطقه برای حفاظت از غیرنظامیان شد. ایالات متحده و بریتانیا با استناد به شکست قطعنامه در محکومیت حماس، به آن رای ممتنع دادند.
ژانگ جون، سفیر چین پس از رای گیری گفت : به دلایلی که برای همه شناخته شده ، به ویژه، ممانعت مکرر و مداوم یکی از اعضای دائم شورا، این قطعنامه در حال حاضر تنها می تواند به عنوان اولین گام بر اساس حداقل اجماع عمل کند.
وزیر خارجه عربستان سعودی در اظهارات روز دوشنبه خود در پکن از تصمیم شورای امنیت تحت رهبری چین قدردانی کرد.
جنگ غزه به چین فرصتی داده تا روابط خود را با تعدادی از کشورهای جهان عرب تقویت کند - منطقه ای که ناظران می گویند چین امیدوار است در آن بین ایالات متحده و کشورهایی که با آنها روابط طولانی مدت دارد، شکاف ایجاد کند.
در ادامه همین سیاست، وزیر خارجه چین به هیات بازدید کننده از پکن گفت: ما همواره قاطعانه از حقوق و منافع مشروع کشورهای عربی و مسلمان و از تلاش‌های مردم فلسطین برای احیای حقوق و منافع مشروع ملی آنها حمایت کرده‌ایم.
درگیر کردن بازیگران اصلی؟
آتش بس فوری و صلح بلندمدت از موضوعات کلیدی رایزنی های فرستاده ویژه چپن در امور خاورمیانه بود که ماه گذشته میلادی در یک تور ده روزه به مصر، قطر، امارات، عربستان سعودی و اردن سفر کرده بود . او پس از پایان آن تور در دو سفر جداگانه هم به ترکیه و بحرین رفت و در منامه در حاشیه یک کنفرانس بین المللی با نمایندگان سنگاپور، ایالات متحده و اروپا درباره اوضاع جاری در منطقه گفت و گو کرد. البته باید تاکید کرد که تاکنون هیچ نتیجه مشخصی از دیپلماسی چین به نفع پایان جنگ در غزه حاصل نشده است.
طبق اطلاعات منتشر شده توسط وزارت خارجه چین، سفر فرستاده ویژه چین تا کنون اسرائیل، رام الله و تهران را در بر نگرفته است. البته چین اوایل ماه جاری رئیس اداره امور غرب آسیا و شمال آفریقا در وزارت امور خارجه خود را به ایران اعزام کرد.
البته وزیر خارجه چین ماه گذشته با الی کوهن، وزیر خارجه اسرائیل تلفنی صحبت کرد. مشخص نیست که آیا چین در جریان درگیری اخیر با مقامات حماس در تماس بوده است یا خیر.
ریاض المالکی، وزیر امور خارجه فلسطین از تشکیلات خودگردان فلسطین مستقر در کرانه باختری، از جمله مقاماتی که در ترکیب گروه تماس در پکن حضور داشت.
یک مقام ارشد آمریکایی به سی ان ان گفته است که طی گفتگوهای چند ساعته بین شی جین پینگ، رئیس جمهور چین و جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در کالیفرنیا ، بایدن مهمان چینی خود را تشویق کرد تا از اهرم فشار چین بر ایران برای هشدار نسبت به تشدید تنش در منطقه استفاده کند. این مقام ارشد گفت، در این گفتگوها، وانگ یی، وزیر امور خارجه گفته که آنها قبلاً در این زمینه با ایرانی ها گفتگو کرده اند.
بایدن همچنین به رئیس جمهور چین یادآوری کرده که او حماس را جدا از فلسطینی ها می داند. پکن در بیانیه های خود به حماس اشاره نکرده اما در عوض وضعیت کنونی را به عنوان یک مناقشه فلسطینی و اسرائیلی توصیف می کند.
پر کردن خلا ایالات متحده
الجزیره در گزارشی درباره تلاش چین برای میانجی گری به منظور برقراری آتش بس نوشت: پکن بارها خواستار راه حل دو کشوری برای پایان دادن به جنگ شده است. به گفته ابراهیم فریحات، تحلیلگر سیاسی، این نشست ها نشانه ای از افزایش نقش بین المللی چین با پر کردن خلاء قدرت به جا مانده از سوی ایالات متحده است. فریحات، از موسسه مطالعات تحصیلات تکمیلی دوحه، به الجزیره گفت: «ایالات متحده با حمایت تمام قد از اسرائیل به پای خود شلیک کرده و با انجام این کار، نقش خود را به عنوان یک شخص ثالث معتبر کاهش داده است.»
وی با اشاره به حق وتوی چین در شورای امنیت سازمان ملل افزود: «چین به ایفای نقش به عنوان واسطه در این درگیری بسیار علاقه مند است. آنها روابط قوی با اسرائیل دارند، اعتماد فلسطینی ها را جلب کرده اند و دارای وزن قابل توجه در سیستم بین المللی هستند .»
لیو شینلو، مدیر دانشکده مطالعات عربی در دانشگاه مطالعات خارجی پکن، می گوید که کشورهای عربی و مسلمان بیش از پیش خواهان مشارکت چین در حل و فصل مسئله فلسطین هستند. او در این باره به روزنامه رسمی چین گفت : «مسئله فلسطین بسیار فراتر از فلسطین، اسرائیل و حماس رفته است و بسیاری از کشورهای خاورمیانه از جمله قدرت‌های جهانی به نیروهای تأثیرگذار تبدیل شده‌اند. چین «مزیت‌های طبیعی» دارد که به آن اجازه می‌دهد با قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی مانند ایران، ترکیه، روسیه، حتی ایالات متحده تعامل داشته باشد و به دنبال راه‌حل‌های دیپلماتیک با اسرائیل و ایران برای یافتن «زمینه‌های مشترک» برای پایان دادن به جنگ باشد.