پیام ویژه

آخرين مطالب

مردی که تا امروز درست فهمیده نشد يادداشت

مردی که تا امروز درست فهمیده نشد
  بزرگنمايي:

پیام ویژه - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
عبدالجواد موسوی| دوم آذرماه که برسد، صدمین سالروز تولد جلال آل‌احمد است؛ مردی که به‌دلیل سوء‌تفاهم‌های فرامتنی انبوهی که پیرامون او را احاطه کرده‌اند، هیچ‌گاه درست فهمیده نشد. بااینکه یکی از سرراست‌ترین روشنفکران ما بود و چیزی که با آن از اساس بیگانه بود ابهام و پیچیدگی بود، اما همین آثار ساده و روشن هم درست فهمیده نشدند و اصلاً شاید درست‌تر این است که بگویم اصلاً درست خوانده نشد تا چه‌رسد به فهمیده‌شدن.
حکومتی‌ها بزرگترین جفا را در حقش کردند؛ با بزرگراه به‌نامش زدن و جایزه 110 سکه‌ای به‌نام او برگزار کردن. به‌احتمال قریب به یقین، نیت‌شان خیر بوده و با این‌کارها دست‌کم می‌خواستند ارادت‌شان را به آل‌احمد نشان دهند اما حاصل کارشان، ساختن یک شمایل حافظ وضع موجود بود از نویسنده‌ای که به دنیا آمده بود برای به‌هم‌زدن بازی. به دنیا آمده بود تا شر به‌پا کند و مزاحم خور و خواب دیگران شود. به دنیا آمده بود تا عیش دیگران را منغص کند. کافی است کسی دو، سه اثر از آثار شاخص جلال را بخواند تا بفهمد این نویسنده به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند نویسنده معیار نظام جمهوری اسلامی باشد. در این ادعا نه تخفیف جلال نهفته است، نه تمجید او؛ صرفاً توصیف می‌کنم. ممکن است بعضی از شعارهای جلال در ظاهر با شعارهای رسمی نظام همخوانی داشته باشد، اما این نگاه بسیار سطحی و نازل است. کلیت آل‌احمد هیچ ربطی به نظام مستقر ندارد. او یک نویسنده است. یک روشنفکر تمام‌عیار. یک روشنفکر به‌معنای امروزی کلمه که حتی ربطی به روشنفکر دینی هم ندارد. روشنفکری که به‌اقتضای جامعه روشنفکری آن روزگاران، اگرچه ضدغرب است و به‌دنبال ریشه‌های بومی و خودی برای مبارزه با استعمار، اما در این ‌راه اصلاً و ابداً به شریعت اسلامی و مفاهیمی ازاین‌دست اعتنایی ندارد و اگر هم گاهی گریزی به این‌عوالم می‌زند، صرفاً به‌دنبال دستاویزی است برای پیشبرد اهدافی که در ذهن دارد؛ یعنی استفاده ابزاری از این مفاهیم. چنین چیزی را به‌دلیل صداقت ذاتی و منحصربه‌فردش اصلاً پنهان هم نمی‌کند. بااین‌حال از آن‌جایی که درست خوانده نشده، کمتر کسی به این موضوع توجه می‌کند.
روشنفکران هم که اغلب آن‌ها در شتابزدگی و سیاستزدگی دست‌کمی از حکومتی‌ها ندارند، روی دیگر علت عدم درست‌فهمیدن جلال بودند. آن‌ها با خلاصه‌کردن جلال در سیاست و گیردادن به همان جمله‌ای که جلال در ستایش شیخ فضل‌الله نوری گفته بود، از جلال چهره‌ای تک‌ساحتی ساختند و سبب شدند جلال قصه‌نویس، گزارش‌نویس، جستارنویس و منتقد کمتر جلوه کند. کار را به جایی رساندند که حتی آخوندبودن پدر جلال، به یکی از جرائم نابخشودنی او بدل شد. خیلی‌های‌شان برای اینکه کماکان محبوب بمانند، از جلال اعلام‌برائت کردند و سعی کردند اگر سهمی در شکل‌گیری وضع موجود داشتند، آن را به‌نام جلال ثبت کنند تا از اعتراض‌های احتمالی در امان بمانند.
نتیجه تلاش آن‌طرفی‌ها و این‌طرفی‌ها این شد که یک نویسنده به‌شدت جدی و تاثیرگذار در حوزه نثر فارسی، عالم روشنفکری، نقد ادبی و هنری و طرح مسائل بنیادین نظری، تبدیل شود به یک چهره مغشوش و مبتذل که حتی مجریان دلقک شبکه «من و تو» هم به‌راحتی و سادگی درباره او اظهارنظر می‌کنند و عوام کالانعام را علیه او می‌شورانند تا آنجا که از قتل‌های زنجیره‌ای تا گران‌شدن سیب‌زمینی را تقصیر سیدجلال آل‌احمد بیندازند.
بیش از نیم‌قرن از مرگ جلال می‌گذرد اما ما هنوز فرصت آن‌که او را درست بخوانیم و فهم کنیم، پیدا نکرده‌ایم. شاید این از اقتضائات زمانه شتابزده ماست که مجال مواجهه درست و منصفانه با هیچ پدیده‌ای را برای‌مان فراهم نمی‌آورد. واقعاً تعجب می‌کنم در چنین روزگاری که حتی آل‌احمد و شریعتی، درست خوانده و فهم نمی‌شوند، بزرگواری چون دکتررضا داوری‌اردکانی از این‌که آثارش را درست نخوانده و نفهمیده‌اند، گله‌مند است. بگذریم.
در دیباچه کتاب ارزیابی شتابزده، جلال از قول استادش، عباس اقبال نقل می‌کند که تا 100سال از یک واقعه نگذشته باشد، نمی‌توان درباره آن اظهارنظر درستی کرد. جلال متعرض می‌شود که من اگر همین الان نگویم که از این آش دهانم سوخت، فردا آش سرد می‌شود و سار از درخت می‌پرد و... الخ. حقیقتش این است که من با این‌که سال‌ها با جلال هم‌عقیده بودم و در شمار مخالفان سخن استاد اقبال، اما تازگی‌ها دارم به این نتیجه می‌رسم که حق با اقبال است. دست‌کم درباره خود جلال که حقیقتاً یک‌ واقعه بود، این حرف مصداق دارد. 100سال از تولدش می‌گذرد، اما ما هنوز نتوانسته‌ایم قضاوتی صحیح و منصفانه نسبت به او داشته باشیم. 
بازار

لینک کوتاه:
https://www.payamevijeh.ir/Fa/News/1430788/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

شهید مجید شهریاری افتخار ملت ایران است

زوایای جدید از یک پرونده جنایی!

بیت‌کوین رکورد صعود 18 ماهه را شکست

سرمقاله خراسان/ کیسینجر و جمهوری اسلامی

سرمقاله کیهان/ بزن که خوب می‌زنی!

افزایش قیمت نفت به بالای 81 دلار

ناسا و IBM یک مدل هوش مصنوعی در زمینه آب‌و‌هوا و اقلیم می‌سازند

آمریکا می‌داند که مزاحمت علیه ایران برایش بسیار پرهزینه خواهد بود

سایه سنگین انحلال بر سر ناترازها

شهرنگار| تکمیل پروژه خاک خورده 18ساله، در یک‌سال

هکرها اطلاعات کتابخانه بریتانیا را برای باج‌گیری به سرقت بردند

بیش از 6500 فلسطینی همچنان زیر آوارهای غزه

شهرنگار| پادزهر مدیریت شهری برای آلودگی هوا چیست؟/ نسخه‌هایی که بی جواب مانده اند!

راهبرد مدیریت شهری تمرکز بر توسعه حمل‌ونقل عمومی

هرگز عقب نشینی نکردیم و هر هفته شعار مرگ بر آمریکا را سر می دهیم/ حرکت محور مقاومت تا نابودی رژیم غاصب صهیونیستی ادامه دارد

شهید مدرس و دفاع از حقوق مردم

بنیادی‌ترین نقصانِ سیاست خارجی ایران

سخنگوی وزارت خارجه: بیانیه سه کشور اروپایی درباره موشک فتاح 2 گمراه کننده است

گنجایش ورزشگاه جدید تهران مشخص شد

سوخت‌های فسیلی سالانه جان چند نفر را می‌گیرد؟

حمله عبدولی به آقای خاص کشتی

جزییات ادغام یک موسسه اعتباری با بانک ملی

واکنش وزارت بهداشت به فوت نوزاد 6 ماهه

امیرعبداللهیان: پاسخ مقاومت به ازسرگیری حملات اسرائیل پشیمان‌کننده و سخت خواهد بود

خروج بازار مسکن از رکود کلید خورد؟

تصویری جالب از خوش و بش برادر سیدحسن خمینی و امام جمعه تهران

178 شهید در حملات امروز صهیونیست‌ها به غزه

واکنش وزارت خارجه به بیانیه تروئیکای اروپایی در خصوص موشک «فتاح 2»

مدارس ابتدایی تهران فردا غیرحضوری شد

باگ کوپایلت، انتشار آپدیت 23H2 ویندوز 11 را به حالت تعلیق درآورد

تقریبا غیر ممکن است که یک غیرایرانی به عنوان رهبر توسط مجلس خبرگان انتخاب شود

اسرائیل از هوش مصنوعی برای بمباران زنان و کودکان فلسطینی استفاده می‌کند + جزییات

تفاوت آیفون اکتیو و نات اکتیو؛ آیا آیفون خریده شده دست دوم است؟

ترافیک طرح‌های جنجالی در مجلس یازدهم؛ آرزوی احمدی نژاد برآورده شد!

گزیده‌های نفتی هفته

شکست توافق آتش‌بس در غزه ناامید کننده است

اپل 2 برند چینی را جایگزین سونی کرد، نمایشگر microLED ارزان‌تر برای هدست ویژن پرو

ارتش صهیونیستی: از آتش‌بس برای افزایش آمادگی استفاده کردیم

6 فوتی و مجروح در پی برخورد دو دستگاه پژو

بودجه 47 صفحه ای 1403 دولت در مجلس؛ جداول جزئیات حذف شد

آنر X7b رونمایی شد؛ باتری غول‌پیکر، دوربین باکیفیت و قیمت منطقی

تهران‌گردی؛ الگوی ملی برای بررسی مسائل شهری

وعده‌های داده شده دولت به کسبه کیف و کفش به کجا رسید؟

آیا واقعاً یک سوم از مردم ایران زیر خط‌فقر هستند؟

سازمان ملل: از سرگیری جنگ در غزه فاجعه‌بار است

اردوی راه اشتغال برای ایثارگران استان زنجان برگزار شد

آیا شیوع بیماری‌های تنفسی در چین نگران کننده است؟

اعتراض جبهه اصلاحات به برخوردهای سخت گیرانه در موضوع حجاب

کمتر از 40 درصد دانش آموزان سیستان و بلوچستان موفق به کسب دیپلم می‌شوند

اختصاص 500 هزار میلیارد ریال برای رتبه‌بندی معلمان

© - www.payamevijeh.ir . All Rights Reserved.