پیام ویژه - رئیس سازمان فضایی ایران با تشریح جزئیات فنی ماهواره ناهید-2 و برنامه‌ریزی برای پرتاب آن، از ورود کشور به فازهای نهایی آزمایش این ماهواره مخابراتی خبر داد و تأکید کرد که ایران به توانمندی طراحی، ساخت و توسعه ماهواره‌های عملیاتی در مدار لئو به‌صورت کاملاً بومی دست یافته است.
در گام تازه‌ای از توسعه فناوری فضایی ایران، ماهواره «ناهید-2» نه‌تنها به عنوان یک گام ملی در مسیر بومی‌سازی فناوری‌های پیشرفته مخابراتی معرفی می‌شود، بلکه نمایانگر بلوغ فنی و مهندسی ایران در طراحی، ساخت و عملیاتی‌سازی ماهواره‌های نسل جدید نیز هست. دکتر حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران در گفت‌وگویی با ایسنا ضمن تشریح ابعاد فنی و ماموریت‌های عملیاتی این ماهواره، از نقش مهم پژوهشگاه فضایی و شرکت‌های دانش‌بنیان در شکل‌گیری این دستاورد خبر می‌دهد. ماهواره‌ای که به‌واسطه بهره‌گیری از باند ارتباطی Ku و سایر سامانه‌های پیشرفته فضایی، گامی مؤثر در تحقق چشم‌انداز ارتباطات ماهواره‌ای، پرتاب‌های مستقل و توسعه پایدار صنعت فضایی کشور محسوب می‌شود.
تحقق توسعه فناوری‌های مخابراتی با پرتاب «ناهید 2»
بازار
دکتر حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران در گفت‌وگو با ایسنا با تشریح اهداف و کاربردهای ماهواره «ناهید-2« که به مدار زمین پرتاب شده است، اظهار کرد: این ماهواره یک ماهواره مخابراتی است که در باند فرکانسی " alt="پیام ویژه" width="100%" />
وی با بیان اینکه فرآیند توسعه زیر سامانه‌های فضایی این ماهواره در پژوهشگاه فضایی ایران انجام شده است، اظهار کرد: بخش قابل توجهی از توسعه زیرسامانه‌های اصلی این ماهواره در پژوهشگاه فضایی ایران صورت گرفته و برخی قطعات و سیستم‌ها نیز از طریق همکاری با بخش خصوصی تأمین شده است.
سالاریه با اشاره به کاربردهای باند فرکانسی Ku توضیح داد: این باند به دلیل پهنای باند وسیع و ویژگی‌های فرکانسی خود، شرایط ایده‌آلی را برای کاربردهای متنوع مخابراتی فراهم می‌کند. از جمله این کاربردها می‌توان به انتقال داده‌های حجیم، ارتباطات تلفنی ماهواره‌ای و پخش رادیویی و تلویزیونی (برودکست) اشاره کرد.
رئیس سازمان فضایی ایران ادامه داد: ماهواره ناهید-2 با هدف توسعه این فناوری‌های ارتباطی در باند Ku طراحی و ساخته شده و علاوه بر آن، ارزیابی سایر فناوری‌های فضایی نظیر کنترل وضعیت سه‌محوره، برقراری ارتباط تله متری و تله کامند در باندهای فرکانسی S وU و V، سیستم‌های کنترل و توزیع توان الکتریکی، سامانه‌های کنترل دما و همچنین شبیه‌ساز موقعیت‌یاب و سایر زیرسامانه‌های پیشرفته نیز در این پروژه مورد تست و ارزیابی قرار دارد.
وی خاطرنشان کرد: برنامه فضایی کشور در حوزه مخابرات، توسعه نسل‌های بعدی این نوع ماهواره‌ها را نیز در دستور کار دارد، بر این اساس در حال حاضر، پروژه طراحی ماهواره «ناهید-3» در جریان است و نمونه دوم «ناهید-2» نیز پس از انجام تست‌های تکمیلی روی نمونه اول، برای پرتاب آماده خواهد شد.
وی تأکید کرد: برنامه فضایی ایران در حوزه ماهواره‌های مخابراتی تا رسیدن به طراحی و بهره‌برداری از ماهواره‌ای مخابراتی در مدار ژئو (زمین‌ثابت) و همچنین توسعه منظومه‌های ماهواره‌ای مخابراتی به صورت منظومه‌ای در مدارهای ارتفاع پایین (LEO) ادامه خواهد داشت.
دلیل انتخاب ماهواره‌بر سایوز و پایگاه روسی برای پرتاب ناهید-2
رئیس سازمان فضایی ایران در پاسخ به این پرسش که چرا برای پرتاب ماهواره ناهید-2 از ماهواره‌بر سایوز و پایگاه فضایی روسیه استفاده شده است، اظهار کرد: ما در کشور از ظرفیت‌های بسیار خوبی در حوزه پرتاب ماهواره برخوردار هستیم و از آن‌ها بهره می‌بریم. به عنوان نمونه، ماهواره‌برهای «سیمرغ» و «قائم100» به تثبیت فناوری رسیده‌اند و توانایی قرار دادن ماهواره‌هایی تا وزن حدود 300 کیلوگرم در مدار را دارند.
وی گفت: با وجود این توانمندی‌ها، در کنار پرتابگرهای داخلی، از پرتابگرهای خارجی نیز به دلایل مختلفی استفاده می‌کنیم. یکی از مهم‌ترین دلایل، نوع مداری است که برای عملیات ماهواره در نظر گرفته می‌شود. مداری که برای ماهواره ناهید-2 درنظر شده بود، با استفاده از ماهواره‌بر سایوز و از طریق پایگاه انتخاب‌شده در روسیه قابل دسترسی بود.
سالاریه افزود: این موضوع در سطح بین‌المللی کاملاً رایج است. بسیاری از کشورهایی که خود توان پرتاب دارند، از ظرفیت پرتاب دیگر کشورها نیز بهره می‌گیرند. این یک رویه مرسوم و متداول در دنیاست.
به گفته وی، قرار است نمونه دوم ماهواره ناهید-2 با ماهواره‌بر سیمرغ پرتاب شود و در مدار تزریق شود.
سالاریه ادامه داد: با توسعه پایگاه فضایی چابهار، دسترسی به مدارهای متنوع به راحتی از داخل کشور تسهیل خواهد شد و در آینده می‌توانیم از ظرفیت‌های این پایگاه در پرتاب‌های بیشتری چه به‌صورت داخلی و چه خارجی استفاده کنیم.
وی خاطرنشان کرد: روابط ما با کشور روسیه در حوزه پرتاب، ماهواره و فناوری فضایی نیز زمینه‌ساز این همکاری شد. با توجه به تعاملات فنی و توافق‌های صورت‌گرفته، تصمیم گرفتیم از ظرفیت پرتابگر خارجی برای این مأموریت بهره‌مند شویم.
رئیس سازمان فضایی ایران با اشاره به ماهواره‌های ساخته شده که در نوبت پرتاب قرار دارند، تأکید کرد: ما ماهواره‌های متعددی داریم که در صف پرتاب قرار دارند و لازم است به سرعت فناوری‌های مرتبط با ماهواره در کشور توسعه یابد، به همین دلیل نیاز است که پرتاب‌های بیشتری در طول سال داشته باشیم. این امر باعث می‌شود نه تنها از ظرفیت‌های پرتاب‌های داخلی بلکه از ظرفیت پرتاب‌های خارجی بهره مند شویم، ضمن آنکه قادر خواهیم بود تعدد پرتاب در طول سال داشته باشیم.
اکثر مراحل طراحی و ساخت ماهواره «ناهید 2» در داخل کشور انجام شده است
سالاریه با تأکید بر بومی‌سازی در حوزه فضایی کشور، گفت: بخش قابل توجهی از طراحی و ساخت عملیات ماهواره توسط متخصصان ایرانی انجام شده است.
وی افزود: ماهواره «ناهید 2» یک ماهواره بومی است که طراحی، ساخت و اجرای عملیات آن توسط صنعت فضایی کشور و با محوریت پژوهشگاه فضایی و همکاری برخی شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی انجام شده است.
سالاریه با اشاره به مراحل مختلف توسعه این ماهواره ادامه داد: کل فرایند طراحی، ساخت سامانه، تجمیع و تست این ماهواره به‌طور کامل در داخل کشور صورت گرفته و بسیاری از سیستم‌های آن نیز توسط پژوهشگاه فضایی و برخی شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی تأمین شده‌اند.
وی گفت: در حوزه فناوری‌های سطح فضایی، ما تا حد بسیار زیادی از توانمندی‌های صنعت بومی کشور استفاده می‌کنیم. البته ممکن است برخی المان‌ها و اجزا، به دلیل صرفه اقتصادی، در داخل کشور تولید نشوند که این امر در سطح بین‌المللی نیز امری طبیعی است.
وی افزود: با این حال، کلیه فرایندهای طراحی و ساخت عملاً در داخل کشور انجام می‌شود و این موضوع از نقاط مثبت و قوت توسعه صنعت فضایی بومی ما محسوب می‌شود.
سالاریه ادامه داد: توانمندی ساخت ماهواره‌ها با اتکا به ظرفیت‌های داخلی، از جمله افتخارات کشورمان است و در حوزه پرتاب نیز بخش قابل توجهی از عملیات پرتاب ماهواره‌ها با استفاده از پرتابگرهای کاملاً بومی انجام می‌شود.
وی گفت: در صنعت پرتاب نیز توسعه مطلوبی حاصل شده و این روند ان‌شاءالله در آینده با شتاب بیشتری ادامه خواهد یافت.
توسعه ارتباطات فضایی
رئیس سازمان فضایی ایران با اشاره به همکاری ایران با کشور روسیه در حوزه صنعت فضا اظهار کرد: همکاری ما با کشور روسیه در این صنعت در طی چند سال گذشته برقرار بوده، به ویژه از ظرفیت پرتاب این کشور هم استفاده کرده‌ایم و این امر سرعت ما را در صنعت فضایی افزایش می‌دهد.
وی ادامه داد: ما پرتابگرهای متعددی را در کشور توسعه داده‌ایم و در این زمینه علاوه بر ظرفیت داخلی از ظرفیت‌های خارجی نیز استفاده می‌کنیم تا تعداد پرتاب‌ها را افزایش دهیم.
سالاریه ادامه داد: بخش قابل توجهی از طراحی، ساخت و اجرای عملیات ماهواره ناهید 2 و بسیاری از ماهواره هایی که در مدار قرار دادیم، توسط متخصصان ایرانی انجام می‌شود و این امر نیز پیشرفت ما را در صنعت ماهواره تسریع خواهد کرد؛ چرا که هر یک ماهواره‌ای که در مدار قرار می‌گیرد، تست‌های متعددی بر روی آن انجام می‌شود که برای ما آورده‌های فنی زیادی را به همراه دارد.
رئیس سازمان فضایی ایران خاطر نشان کرد: هر چه تعداد پرتاب‌های ما افزایش یابد، سرعت رشد ما در صنعت فضایی ارتقاء خواهد یافت.
وی اضافه کرد: در حوزه‌های دیگر صنعت فضایی نیز تلاش می‌کنیم با کشورهایی که علاقه‌مند به همکاری با ما هستند، ارتباط برقرار کنیم و همکاری‌های لازم توسعه یابد. این رویکرد برای کشور و به ویژه برای صنعت فضایی کشور بسیار ارزشمند خواهد بود.
پرتاب مستقل ماهواره «ناهید 2» با پرتابگر داخلی در دستور کار قرار دارد
رئیس سازمان فضایی ایران درباره برنامه کشور برای انجام مستقل پرتاب ماهواره «ناهید 2» و ماهواره‌های مشابه، گفت: برنامه ما در حوزه صنعت فضایی، به‌ویژه در بخش پرتابگرهای فضایی، کاملاً هدفمند و مشخص است. ما توسعه پرتابگرهای کلاس «سیمرغ» را در دستور کار داشتیم و اکنون به سمت پرتابگرهای سنگین‌تر از سیمرغ، مانند کلاس‌های «سریر» و «سروش» حرکت کرده‌ایم که در سال‌های گذشته آغاز شده و برای انجام پرتاب‌های سنگین‌تر طراحی شده‌اند.
وی افزود: پرتابگر «سیمرغ» قادر است ماهواره‌هایی تا حدود 300 کیلوگرم را در مدارهایی با ارتفاع پایین‌تر قرار دهد.
به گفته این محقق حوزه فضایی، پرتابگر قائم-100 قادر به قرار دادن ماهواره‌هایی تا جرم حدود 100 کیلوگرم در مدار است.
سالاریه ادامه داد: یک بخش از برنامه توسعه، مربوط به پرتابگرهاست و بخش دیگر توسعه پایگاه‌های پرتاب است. در این زمینه، پایگاه پرتاب چابهار را در حال توسعه داریم که این پایگاه، امکان دسترسی به مدارهای مختلف را برای کشور فراهم می‌کند.
سالاریه گفت: در حال حاضر نیز ظرفیت داخلی لازم را برای پرتاب ماهواره‌هایی مانند «ناهید 2» در اختیار داریم و همان‌طور که قبلاً هم گفته‌ام، بیشتر به دلیل دستیابی به مدار مدنظرمان، از پرتاب خارجی استفاده کردیم.
وی افزود: نمونه دوم همین ماهواره هم‌اکنون ساخته شده و آماده پرتاب است و ان‌شاءالله پس از دریافت نتایج پرتاب نخست و اعمال اصلاحات مدنظر، ماهواره دوم «ناهید 2» با استفاده از پرتابگر داخلی سیمرغ پرتاب خواهد شد.