پیام ویژه

آخرين مطالب

یادداشت/

مشروعیت حقوقی - مشروعیت سیاسی/ شرط مشروعیت حاکمیت در زمان غیبت چیست؟ سياسي

مشروعیت حقوقی - مشروعیت سیاسی/ شرط مشروعیت حاکمیت در زمان غیبت چیست؟
  بزرگنمايي:

پیام ویژه - شرط مشروعیت حاکمیت در زمان غیبت، یکی جامع شرایط بودن حاکم است و دیگر این که مردم او را به حاکمیت بپذیرند. اما این حاکمیت به سادگی رابطه ی دو نفر نیست که یکی به دیگری وکالت بدهد و تصرفات او از نامشروع به مشروع تبدیل شود. نقطه ی آرمانی در مشروعیت حاکمیت، پذیرش آن توسط صد در صد مردم است و نقطه ی حضیض کامل، مخالفت صد در صد مردم است.

پایگاه خبری جماران: برای حفظ نظم جامعه، قوانین باید دقیق، قاطع، صریح و فراگیر باشند. هر ابهام یا اجمالی می تواند نظم جامعه را مختل کند و در جامعه ی بدون نظم، ارباب زر و زور و تزویر، بر سرنوشت مردم مسلط خواهند شد. البته نظم فقط در کنار عدالت می تواند جامعه را به درستی اداره کند. نظم شرط لازم است ولی کافی نیست.
در ماده ی 443 قانون آیین دادرسی مدنی، فصل مجزایی، مواعد را بیان می کند: شبانه روز 24 ساعت، هفته هفت روز، ماه سی روز و سال دوازده ماه تعیین شده است. چرا؟ چون نباید در مهلت ها و مدت هایی که در قانون یا حکم قضایی تعیین می شود، هیچ ابهام و اجمالی باشد. در اعتبار حقوقی، فرقی بین قانونی، که با رأی مثبت نصف به اضافه ی یک حاضرین در مجلس تصویب شده، و قانونی که با بالای نود درصد نمایندگان تصویب شده نیست. هم چنین، فرقی بین مقامی که با رأی نصف به اضافه ی یک رأی دهندگان و مقامی که با رأی بیش از نود درصد واجدین شرایط انتخاب شده نیست. 
معمولا پس از فراغت از بحث مشروعیت قانونی، مشروعیت سیاسی مطرح می شود. عموما حاکمیتی که مشروعیت سیاسی دارد، مشروعیت قانونی هم دارد، اما نمی توان ادعا کرد هر حاکمیتی که مشروعیت قانونی دارد، مشروعیت سیاسی هم دارد. در واقع، مشروعیت سیاسی کمیتی بین صفر و یک یا رنگی بین سفید و سیاه نیست، بلکه خاکستری است. این رنگ به ندرت سفید یا سیاه می شود.
حاکمیت بر مبنای نظریه ی ولایت فقیه را، از جهت مشروعیت می توان دو گونه دانست:
الف - پیامبر(ص) و امام معصوم(ع) یا نماینده ی خاص آنان، مانند مالک اشتر(ره) و نیز در زمان غیبت، نایب عام، فقیه جامع شرایط، در صورتی که منحصر به فرد باشد. در این چند صورت، مردم شرعا موظف به اطاعت از ولی مزبورند و موافقت یا مخالفتشان تأثیری در این وظیفه ندارد. اگر اطاعت کنند، وظیفه ی خود را انجام داده اند و اگر مخالفت کنند، معصیت کرده اند. البته این که وظیفه ی خود آنها چیست و آیا موظفند در اِعمال حاکمیت نظر مردم را ملاحظه کنند یا نه و اگر مردم آنها را نخواستند چه وظیفه ای دارند، بحث دیگری است.
ب - فقیه جامع شرایط در زمان غیبت امام معصوم(ع) در صورتی که متعدد باشند. در این فرض نظریات مختلفی در چگونگی اِعمال حاکمیت فقهاء متعدد وجود دارد، که قانون اساسی، نظریه ی انتخاب مردم را پذیرفته است. یعنی از چندین فقیه جامع شرایط ولایت، هر کدام را که مردم برگزیدند، حاکمیتش مشروعیت پیدا می کند. نه این که مردم به کسی مشروعیت بدهند، بلکه شارع مقدس، به منتخب مردم اجازه ی اِعمال حاکمیت می دهد. در بسیاری از احکام فقهی نظیر چنین تشریعی وجود دارد. مثلا تصرفات الف در اموال ب مشروعیت ندارد، اما وقتی ب الف را وکیل در تصرفات کند، شارع مقدس به تصرفات الف مشروعیت می دهد. 
معلوم شد که شرط مشروعیت حاکمیت در زمان غیبت، یکی جامع شرایط بودن حاکم است و دیگر این که مردم او را به حاکمیت بپذیرند. اما این حاکمیت به سادگی رابطه ی دو نفر نیست که یکی به دیگری وکالت بدهد و تصرفات او از نامشروع به مشروع تبدیل شود. نقطه ی آرمانی در مشروعیت حاکمیت، پذیرش آن توسط صد در صد مردم است و نقطه ی حضیض کامل، مخالفت صد در صد مردم است. در عمل هیچ یک از این دو صورت اتفاق نمی افتد.
در اینجا سیره و روش عقلاء بر این است که تلاش می کنند موافقت حداکثرِ ممکن از مردم تحت حاکمیت را جلب کنند و چون عملا امکان جلب موافقت همه ی مردم وجود ندارد، حاکمیتی که به این ترتیب ولایتش مشروعیت پیدا کرده، باید تا جایی که ممکن است، مصالح و خواسته های اقلیت را هم در حاکمیت خود لحاظ کند، چرا که نپذیرفتن نظر اقلیت در تعیین حاکم، از باب ضرورت است: جامعه بدون حاکم ممکن نیست، ترجیح اقلیت بر اکثریت عقلاً قبیح است، ترجیح اکثریت بر اقلیت، چاره ی تعارض است. اما بر طبق قاعده ی پذیرفته شده در بین فقهاء و بلکه همه ی عقلاء: اقدام ضروری، فقط به اندازه ی رفع ضرورت مجاز است. 
با این مقدمات معلوم می شود که بر اساس نظریه ی ولایت فقیه، با قرائت قانون اساسی، موافقت هر یک نفر با حاکمیت، یک درجه به مشروعیت آن اضافه می کند. به عبارتی، رنگ خاکستری مشروعیت حاکمیت را یک درجه به سفید نزدیک تر می کند.
بزرگ ترین نقش را در افزایش یا کاهش مشروعیت حاکمیت، مراجع نهایی به عهده دارند، مانند محاکم تجدید نظر، دیوان عالی کشور، دیوان عدالت اداری، مجلس شورای اسلامی، شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام، ریاست جمهوری و در نهایت رهبری نظام. چون این مراجع، در مسائلی که به آنها می رسد، حرف آخر را می زنند، اگر مردم مشکلاتشان را تعقیب کنند و در هریک از این مراجع به بن بست برسند، در این صورت، چون از طریق هنجارهای حاکم بر نظام، به بن بست رسیده اند، حل مشکل خود را در خارج از نظام جستجو می کنند و رواج و کثرت این مشکل، می تواند پایه های مشروعیت نظام را متزلزل کند. 

لینک کوتاه:
https://www.payamevijeh.ir/Fa/News/668888/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

دستگیری سارقان حرفه‌ای کابل با 37 فقره سرقت

توقف قدرت‌نمایی؛ عاملان نزاع به صحنه جرم بازگردانده شدند

از آتش تا میز مذاکره؛ عملکرد مجالس نهم تا دوازدهم درباره مذاکرات هسته‎ ای

سانتیمانتالیسم روشنفکرانه

وزیر خارجه اسرائیل فرانسه را به خاطر به رسمیت شناختن فلسطین تهدید کرد

اهمیت مدیریت زمان در رانندگی

واکنش بازار مسکن به کاهش 22 هزار تومانی قیمت دلار

حملات آمریکا به غرب یمن

آمریکا آب پاکی را روی دست اوکراین ریخت

وزیر بهداشت: سهم سلامت از تولید ناخالص ملی نزدیک به 6 درصد است

سرعت بالای وانت، پاکبان را به گام مرگ کشاند

تغییرات حقوق بازنشستگان کشوری به اردیبهشت موکول شد

ChatGPT حالا می‌تواند موقعیت مکانی عکس‌ها را با دقتی شگفت‌انگیز شناسایی کند

استراتژی هوشمندانه از مسکو تا رم

ادعای زلنسکی درباره پیشروی در کورسک

بیشترین علت تصادفات رانندگی در تهران

خرید تضمینی گندم توسط تعاون روستایی از 6 استان

واریز حقوق فروردین بازنشستگان کشوری بر مبنای حکم حقوق سال 1403

پیام سعودی چه بود؟

بزرگترین تبادل اسرا بین روسیه و اوکراین از زمان شروع جنگ

ماجرای غش‌کردن یک دختر در کنفرانس خبری ترامپ چه بود؟

یکی از نیروهای امنیتی در حین مأموریت شهید شد

پیکر غزاله بعد از حادثه چه شد؟

وبینار رایگان آموزش ترید / درآمد 100 دلار روزانه بعد از این وبینار دور از ذهن نیست! + 50 هزار ارز په‌په

خودرو 387 میلیون دلار ارز گرفت

روسیه مدعی آزادسازی بیش از 99 درصد استان کورسک اوکراین شد

خانواده‌های شهدا و ایثارگران ذخایر ارزشمند نظام جمهوری اسلامی ایران هستند/ باید از ظرفیت نخبگان ایثارگری استفاده شود

آمار قابل‌تامل آزمایش‌های پزشکی در ایران

شهادت یکی از نیروهای امنیتی مازندران حین مأموریت

پیش‌بینی مسیر پرچالش بازار نفت در سال 2025

برنامه/ با PC Remote Play ریزر می‌توانید بازی‌های پی‌سی را روی گوشی تجربه کنید

جان کری تو هم؟!

قمار نافرجام زلنسکی در خاک روسیه

آغاز تظاهرات علیه ترامپ از امروز در سراسر آمریکا

سخنگوی قسام: همچنان سرنوشت اسیر اسرائیلی دارای تابعیت آمریکایی نامعلوم است

قتل مادربزرگ به‌ خاطر لپ‌تاپ

شرایط بهره مندی از طرح رایگان چکاپ سلامت اعلام شد

صدای این بلندگو را فقط صاحبش می‌شنود

مزدوران 50هزار نفری آمریکا در یمن

نزدیک به 300 اسیر روسی و اوکراینی مبادله شدند

افشای پیشنهاد عجیب اروپا به اوکراین درباره ادامه جنگ با روسیه

نجات دختر 16 ساله از دست هیولای هوسران

طعنه اسیر صهیونیست به ترامپ

رسانه عربی: اسرائیل استحکامات جدیدی در «داخل اراضی لبنان» می‌‎سازد

عروسی که عزا شد؛ فوت جوان 25 ساله بر اثر تیراندازی

ادامه روند ریزش قیمت طلا و ارز؛ دلار به کانال 84 هزارتومان بازگشت

پیام پادشاه سعودی چه بود؟

لحظه بمباران اردوگاه آوارگان در منطقه مواصی واقع در خان یونس

پیش فروش واحدهای مسکونی جیب 19 نفر را خالی کرد

بازگشت یک بیماری مسری به ایران؛ هر بیمار 10 نفر را مبتلا می‌کند