بزرگنمايي:

پیام ویژه - دولت چهاردهم خواستار اختیار خود برای تعیین ساعت رسمی کشور و ساعات کاری کارمندان دولت است و معتقد است آثار مثبتی دارد ، آیا نمایندگان به این درخواست دولت پاسخ مثبت می دهند؟

معضل ناترازی های انرژی یکی از مشکلاتی است که دولت چهاردهم به صورت جدی در سال جاری با آن دست به گریبان است و به دنبال هر راه حلی می رود تا بلکه بتواند اثرات سوء ناترازی را به حداقل برساند .
از جمله این تلاشها تصویب لایحه دو فوریتی " واگذاری اختیار تعیین ساعت رسمی کشور و ساعات کاری کارمندان دولت " است که البته این لایحه باید به تصویب بهارستان نشینان نیز برسد تا اجرایی شود .
تغییر ساعت رسمی کشور به چه معناست؟
قانون تغییر ساعت رسمی ایران، قانونی بود که به موجب آن ساعت رسمی ایران، هر سال در ساعت 24 روز اول فروردین یک ساعت به جلو و در ساعت 24 روز سی‌ام شهریور یک ساعت به عقب کشیده می‌شد و به حالت سابق برمی‌گشت.
تاریخچه تغییر ساعت رسمی کشور
تغییر ساعت رسمی مصوبه سال 1370 هیئت دولت در زمان مرحوم اکبر هاشمی رفسنجانی بود که در شهریور 1386 توسط مجلس شورای اسلامی تبدیل به قانون لازم الاجرا شد. در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد با پیشنهاد ریاست جمهوری به مدت دو سال این قانون لغو شد که بعد از دو سال علی لاریجانی این قانون را لغو کرد.
تعدادی از نمایندگان دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی طرحی را تدوین کردند که به موجب آن قانون تغییر ساعت رسمی کشور مصوب سال 1386 مجلس شورای اسلامی را لغو و تغییر ساعت رسمی کشور اتفاق نیفتد. طرح مذکور پس از بررسی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی در تاریخ 24 اسفند 1400 تصویب شد . اما به دلیل ابهاماتی که شامل مشخص نبودن زمان اجرای قانون و مشخص نبودن اختیار دولت در ارتباط با صلاحیت تصمیم‌گیری برای تغییر ساعت می‌شد مورد تأیید شورای نگهبان قرار نگرفت و پس از برگشت به مجلس و رفع ابهامات در تاریخ 21 اردیبهشت 1401 شورای نگهبان طرح مذکور را تایید کردوو به قانون تبدیل شد . این طرح از سوی مرحوم سید ابراهیم رئیسی در تاریخ 1 خرداد 1401 به تمام نهادهای دولتی و حاکمیتی ابلاغ شد و از تاریخ 1 فروردین 1402 به اجرا درآمد.
تغییر ساعت رسمی کشور پیش از انقلاب
در سالهای 1356 و 1357، ساعت رسمی کشور کشور به ساعات تابستانی و زمستانی تقسیم شد. در سال 1356، از اول فروردین تا اول مهر، ساعت یک ساعت جلو کشیده شد تا چهار ساعت و سی دقیقه با گرینویچ اختلاف داشته باشد. در مهرماه آن سال، ساعت به جای یک ساعت، نیم ساعت عقب کشیده شد و اختلاف ساعت با گرینویچ چهار ساعت شد. در 4 فروردین 1357 ایران مجدداً ساعت تابستانی اختیار کرد و یک ساعت ساعتها را جلو کشید، که در نتیجه اختلاف ساعت با گرینویچ پنج ساعت شد. اما با وجودی که قرار بود ساعت تابستانی مجدداً در ابتدای مهرماه پایان یابد، هیئت وزیران در 25 تیر 1357 تصویب کرد که ساعت تابستانی در 14 مرداد آن سال (در آستانهٔ ماه رمضان) پایان یابد.
در اواخر 1357، در زمان دولت ازهاری یا بختیار، ایران مجدداً به سه ساعت و نیم فاصله از وقت گرینویچ برگشت.
سابقه جهانی تغییر ساعت
استفاده بیشتر از نور خورشید در طول روز، برای نخستین بار در سال 1784 در فرانسه مطرح شد. در این سال، بنیامین فرانکلین، وزیر مختار آمریکا در فرانسه طی مقاله‌ای که در یکی از مجلات فرانسه چاپ شد، از مردم خواست که صبح‌ها یک ساعت زودتر از خواب بیدار شوند. فرانکلین معتقد بود که به این ترتیب، مردم می‌توانند روزها از روشنایی خورشید استفاده بیشتری کنند و شب‌ها شمع کمتری مصرف نمایند. البته فرانکلین پیشنهادی مبنی بر تغییر ساعت رسمی کشور ارائه نکرد. این پیشنهاد، برای اولین بار در سال 1907 در انگلستان توسط فردی به نام ویلیام ولت پیشنهاد شد؛ هرچند که در آن مقطع زمانی عملی نشد.
اما تغییر ساعت رسمی برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی، برای اولین بار در سال 1916 در کشور آلمان عملی شد. بعداً برخی دیگر از کشورها از جمله آمریکا، انگلستان، و برخی از کشورهای اروپایی نیز دست به اقدام مشابهی زدند. عاملی که این دولت‌ها را برای استفاده از این تکنیک متقاعد نمود، کمبود شدید انرژی در اثر جنگ جهانی اول بود.
اکنون هفتاد و هفت کشور جهان با استفاده از این تکنیک، ساعات رسمی خود را تنظیم می‌کنند. اما زمان جلو و عقب کشیدن ساعت در این کشورها یکسان نیست.
آیا تغییر ساعت رسمی کشور منجر به کاهش مصرف انرژی می شود ؟ مخالفان و موافقان این طرح نظرات متفاوتی در این ارتباط دارند.
رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور در این ارتباط می گوید: مطالعات داخلی و خارجی نشان می‌دهد جابه‌جایی ساعت رسمی بین هزار تا هزاروپانصد مگاوات صرفه‌جویی برق را به همراه دارد. ( اینجا بخوانید)
سخنگوی صنعت برق نیز موافق تغییر ساعت رسمی است و در این ارتباط می گوید: تغییر ساعت رسمی کشور معادل نیروگاه اتمی هزار مگاواتی بوشهر صرفه‌جویی در مصرف برق به همراه دارد. ( اینجا بخوانید)
مهدی عرب صادق، کارشناس انرژی نیز در این ارتباط می گوید : عدم تغییر ساعت رسمی کشور سالانه 21 هزار میلیارد تومان زیان تحمیل می کند. (اینجا بخوانید)
اما مخالفان طرح تغییر ساعت رسمی کشور نیز استدلال های خود را دارند.
ابوالفضل ابوترابی نماینده مجلس و مالف این طرح ، استدلال های دولت در این ارتباط را سیاسی ارزیابی می کند و می گوید: وزارت نیرو در دولت آقای احمدی‌نژاد و آیت‌الله رئیسی اعلام کرد که تغییر ساعت هیچ تأثیری در کاهش مصرف انرژی ندارد، اما در دولت آقای روحانی و اکنون وزارت نیرو می‌گوید که این موضوع مؤثر است. این نشان‌دهنده تعارضات است و اینکه به موضوع سیاسی نگاه می‌کنند.
وی درباره تغییر رسمی ساعت کشور که از سوی دولت مطرح شده است، گفت: قانونی در ماده واحده سال 1401 مصوب شد که نیازی نیست ساعت رسمی تغییر پیدا کند. هیات وزیران اگر احیاناً دنبال ذخیره انرژی و کاهش مصرف است و ادعایی هم در این زمینه وجود داشته باشد می‌تواند به سازمان‌های مربوطه اجازه دهد که یک ساعت زودتر کارمندان را فرابخوانند. ( اینجا بخوانید)
به هر تقدیر این روزها سرنوشت این لایحه دو فوریتی در دستان مجلسی ها است و این جاست که فارغ از نگاههای سیاسی باید بر اساس نظرات کارشناسان، این درخواست دولت به سرانجام برسد .
آیا تغییر ساعت میتواند تاثیری در کاهش اثرات منفی ناترازی های انرژی در کشور داشته باشد؟ نظرات خود در این ارتباط را با ما در میان بگذارید.