پیام ویژه - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
چرا اوکراینی‌ها به دیدار روز جمعه بین رهبران آمریکا و روسیه خوش‌بین نیستند؟
بازار ![]()
روز جمعه 15اوت (برابر با 24مردادماه) روز سرنوشت‌سازی در جنگ 3ساله اوکراین است. در این روز قرار است رؤسای‌جمهور آمریکا و روسیه در آلاسکا با یکدیگر دیدار داشته باشند و بر سر اوکراین به تفاهم‌هایی دست یابند. گزارش‌ها حاکی است که اوکراینی‌ها نگاه مثبتی به این مذاکرات ندارند.
«منصور میروالف» در گزارش دیروز سه‌شنبه در الجزیره نوشت، «تاراس»، یک نظامی باتجربه اوکراینی، انتظار «هیچ معجزه‌ای» از نشست روز جمعه ترامپ-پوتین ندارد. این مرد 32ساله مو بور با پوست برنزه تیره که در سنگرهای شرق اوکراین چنین شده است، به الجزیره گفت: «هیچ معجزه‌ای، هیچ توافق صلحی در یک هفته وجود نخواهد داشت و پوتین سعی خواهد کرد به ترامپ بقبولاند که این اوکراین است که صلح نمی‌خواهد.» تاراس گفت: پوتین می‌خواهد با فریب دادن ترامپ و القای تصویری از رئیس‌جمهور آمریکا به‌عنوان یک صلح‌طلب برای جلوگیری از تحریم‌های اقتصادی بیشتر او را فریب دهد؛ درحالی‌که رهبر روسیه همزمان به دنبال یک پیشرفت نظامی بزرگ در شرق اوکراین است.
تاراس گفت: «پوتین واقعا معتقد است که تا این زمستان، چیز قابل‌توجهی را به دست خواهد آورد یا اینکه [سربازانش] از خط مقدم عبور خواهند کرد و شرایط را به اوکراین دیکته خواهند کرد.» درحالی‌که دولت ترامپ اجلاس آتی آلاسکا را به عنوان گامی بزرگ در جهت برقراری آتش‌بس تبلیغ می‌کند، اوکراینی‌ها - شامل غیرنظامیان و نیروهای نظامی و کارشناسان- تا حد زیادی نسبت به نتایج دیدار بین رؤسای‌جمهور آمریکا و روسیه بدبین هستند. این امر تا حدودی به‌دلیل واقعیت‌های موجود در شرق اوکراین است. اوایل ماه جاری، روسیه فشار خود را برای تصرف مکان‌های کلیدی در منطقه جنوب شرقی دونتسک تشدید کرد و به هزاران سرباز دستور داد تا ماموریت‌های «تقریبا انتحاری» برای نفوذ به مواضع اوکراین انجام دهند.
در سه ماه گذشته، نیروهای روسی حدود 1500 کیلومترمربع (580 مایل مربع) را اشغال کرده‌اند که بیشتر آن در دونتسک است و طبق برآوردهای اوکراینی و غربی بر اساس عکس‌ها و ویدئوهای موقعیت‌یابی جغرافیایی، روسیه حدود سه‌چهارم آن را کنترل می‌کند. سرعت این پیشروی کمی سریع‌تر از سه سال گذشته است. در عرض چند هفته پس از آغاز حمله تمام‌عیار مسکو در فوریه2022، روسیه حدود 27درصد از خاک اوکراین را به کنترل درآورد. اما ضدحمله جسورانه کی‌یف و ناتوانی مسکو در حفظ مناطق اطراف پایتخت و شمال اوکراین منجر به از دست رفتن 9درصد از سرزمین‌های اشغالی تا پاییز 2022 شد. از آن زمان، روسیه با وجود از دست دادن ده‌ها هزار سرباز، کمتر از یک‌درصد از خاک اوکراین را دوباره اشغال کرد، درحالی‌که تقریبا هر روز شهرهای اوکراین را با انبوهی از پهپادها و موشک‌ها بمباران می‌کند.شک و تردید در اوکراین درمورد نشست آلاسکا همچنین ناشی از گزارش‌هایی است که ایالات متحده ممکن است به پوتین پیشنهادهایی دهد تا او را متقاعد به توقف جنگ کند.
برخی گزارش‌ها – که واشنگتن آن را رد کرده است- حاکی از آن است که ترامپ ممکن است کنترل کامل دونتسک و منطقه کوچک‌تر لوهانسک را به مسکو پیشنهاد دهد. طبق گزارش‌ها، در عوض، مسکو می‌تواند آتش‌بس و مسدود کردن خط مقدم در سایر مناطق اوکراین و همچنین عقب‌نشینی از مواضع کوچک در سومی و منطقه شمال شرقی خارکیف را پیشنهاد دهد. اما برای تسلیم دونتسک، کی یف باید یک «کمربند دفاعی» را که حدود 50 کیلومتر (31مایل) در امتداد یک بزرگراه استراتژیک بین شهرهای کوستیانتینیفکا و اسلاویانسک امتداد دارد، تخلیه کند. «موسسه مطالعات جنگ» اعلام کرد که تسلیم دونتسک «نیروهای روسی را در موقعیت بسیار خوبی قرار می‌دهد تا حملات خود را با شرایط بسیار مطلوب‌تری از سر بگیرند و از یک مبارزه طولانی و خونین برای تصرف زمین جلوگیری کنند».
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین گفته است که اوکراین زمین خود را «هدیه» نخواهد داد و به تضمین‌های امنیتی محکم از سوی غرب نیاز دارد. او روز شنبه در یک سخنرانی تلویزیونی گفت: «ما به توقف کشتارها نیاز نداریم، بلکه به یک صلح واقعی و طولانی نیاز داریم. نه به آتش‌بس در آینده، ماه‌های آینده، بلکه همین حالا.» اما بی‌اعتمادی بسیاری از اوکراینی‌ها به اجلاس آلاسکا، ریشه در بی‌اعتمادی عمیق به خود ترامپ نیز دارد. «لئونید چرکاسین»، سرهنگ بازنشسته اهل بندر اودسا در دریای سیاه که در سال‌های 2014-2015 با شورشیان طرفدار روسیه در دونتسک جنگید، به الجزیره گفت: «ترامپ چندین بار ما را ناامید کرده است و افرادی که معتقدند او دیگر این کار را نخواهد کرد، اگر نگوییم احمق، بسیار ساده‌لوح هستند.» وی افزود: «او در هفته‌های اخیر پوتین را زیاد تهدید کرد، اما اعمالش با حرف‌هایش همخوانی ندارد.»
میروالف، گزارشگر الجزیره بر این باور است که تحلیلگران نظامی موافقند که پوتین تسلیم خواسته‌های ترامپ و زلنسکی نخواهد شد. همین واقعیتِ رویارویی با ترامپ، نویدبخش یک پیروزی دیپلماتیک برای پوتین است. «نیکولای میتروخین»، محقق دانشگاه برمن آلمان به الجزیره گفت: «آنچه برای پوتین از اهمیت بالایی برخوردار است، گفت‌وگوی او با ترامپ به عنوان دو طرف برابر است.» او افزود: «من فکر می‌کنم این توافق به توافقی در مورد توقف حملات هوایی محدود خواهد شد و پوتین سه ماه فرصت خواهد داشت تا عملیات زمینی - یعنی تصرف [کل] منطقه دونتسک - را نهایی کند.» آتش‌بس هوایی ممکن است به نفع روسیه باشد؛ زیرا می‌تواند هزاران پهپاد و صدها موشک را برای حملات آینده جمع‌آوری کند. میتروخین گفت: «سپس [پوتین] البته ترامپ را فریب خواهد داد و همه چیز از سر گرفته خواهد شد.»
ترامپ: به آلاسکا می‌روم تا ببینم پوتین «چه در سر دارد»
«دیوید ای. سنگر» هم در گزارشی برای نیویورک‌تایمز نوشت، ترامپ برای دیدار خود با پوتین، کمترین حد ممکن را تعیین و اعلام کرد که «احتمالا در دو دقیقه اول دقیقا خواهم فهمید که آیا می‌توان به توافقی دست یافت یا خیر؟» ترامپ اصرار داشت که آماده است از مذاکرات خارج شود و اجازه دهد دو طرف به مبارزه خود ادامه دهند. ترامپ در یک کنفرانس خبری پر از اما و اگر در غروب دوشنبه 20 مردادماه، دوباره تاکید کرد که قصد دارد در مورد آنچه «مبادله زمین» می‌نامد، مذاکره کند. او اظهارات رئیس‌جمهور اوکراین مبنی بر اینکه قانون اساسی کشورش او را از واگذاری زمین به یک مهاجم منع می‌کند، رد کرد. قرار است این دیدار در آلاسکا برگزار شود. این منطقه سال 1867 به قیمت 7.2میلیون دلار از سوی روسیه به ایالات متحده فروخته شد.
ترامپ (که از زمان روی کار آمدنش در ژانویه حداقل پنج‌بار از طریق خطوط امن با رئیس‌جمهور روسیه صحبت کرده است) در مورد پوتین گفت: «می‌روم ببینم چه در ذهن دارد.» او گفت که «اگر این یک معامله منصفانه باشد» در مورد آن قضاوت خواهد کرد. او افزود: «ممکن است بروم و بگویم موفق باشید، و این پایان خواهد بود.» مذاکره روز جمعه، پرمخاطره‌ترین نشست بین‌المللی در دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ خواهد بود. این همان چیزی است که هم اوکراینی‌ها و هم متحدان اروپایی واشنگتن را نگران می‌کند. آنها متعهد شده‌اند صرف نظر از نتیجه، به مسلح کردن اوکراین ادامه دهند. زلنسکی که تاکنون برای پیوستن به مذاکرات آلاسکا دعوت نشده است (و گاهی هم سخن از دعوت او به میان می‌آید)، گفته که هرگونه توافقی باید با نوعی متارکه یا آتش‌بس آغاز شود. ترامپ در طول کنفرانس خبری یک ساعته خود، حتی یک‌بار هم از تضمین‌های امنیتی برای اوکراین نام نبرد، با این هدف که اطمینان حاصل کند که پوتین از وقفه در جنگ یا دستاوردهای جدید ارضی به عنوان فرصتی برای تجدید قوا، مسلح شدن مجدد و از سرگیری تلاش خود برای تصرف کل کشور سوءاستفاده نمی‌کند.
ترامپ هیچ تضمین یا تعهدی نداد که اوکراین سلاح، اطلاعات و همکاری لازم را برای دفاع از قلمرو خود و جلوگیری از حملات آینده روسیه به‌دست آورد. جی. دی. ونس، معاون رئیس‌جمهور هم گفت: «ما کارمان با تامین مالی جنگ اوکراین تمام شده است.» او اصرار داشت که تنها راه رسیدن سلاح‌های آمریکایی به‌دست اوکراینی‌ها این است که متحدان اروپایی آنها را خریداری و منتقل کنند. همان‌طور که برخی از متحدان جمهوری‌خواه ترامپ اذعان کرده‌اند، اکنون خطر این است که پوتین فرصتی را برای چاپلوسی در برابر ترامپ، بازی با زمان و شاید متقاعد کردن او به تفسیر رهبر روسیه از وقایع ببیند. تاریخ معاصر نشان می‌دهد که ترامپ تمایل دارد روایت پوتین از واقعیت را بپذیرد. امسال ترامپ اظهار کرد که اوکراین مسوول حمله به خاک خود است عصر یکشنبه، زلنسکی نگران بود که ترامپ به راحتی «فریب» بخورد.
تمام این تحولات در حالی رقم می‌خورد که الجزیره در گزارش دیروز سه‌شنبه افزود، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین گفت پوتین در حال آماده شدن برای آتش‌بس نیست، بلکه نیروهای خود را برای «عملیات تهاجمی جدید» در اوکراین آماده می‌کند. زلنسکی گفت گزارش‌های فرماندهان اطلاعاتی و نظامی اوکراین نشان می‌دهد که پوتین قصد دارد دیدار روز جمعه خود با ترامپ را به‌عنوان «یک پیروزی شخصی» ارائه دهد و سپس دقیقا مانند گذشته به اقدامات خود در جنگ علیه اوکراین ادامه دهد. زلنسکی در یک پیام ویدئویی که در حساب کاربری خود در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد، گفت: «پوتین قطعا برای آتش‌بس یا پایان جنگ آماده نمی‌شود.» او گفت: «هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که روس‌ها سیگنال‌هایی برای آماده شدن برای وضعیت پس از جنگ دریافت کرده باشند.» برعکس، آنها در حال جابه‌جایی نیروها و نفرات خود به شیوه‌هایی هستند که نشان از آماده شدن برای عملیات تهاجمی جدید دارد. اگر کسی برای صلح آماده می‌شود، چنین کاری انجام نمی‌دهد. «ولادیسلاو ولوشین»، سخنگوی نظامی اوکراین برای بخش خط مقدم جنوب، به رویترز گفت که روسیه در حال انتقال برخی از واحدهای نظامی در منطقه زاپوریژیا برای حملات بیشتر است.
روایت‌های میدانی در شرق حاکی از وحشت در مردم است
در سواحل دریاچه نمک کوچک اسلویانسک، جایی که آب‌های شفابخش آن لحظه‌ای آرامش‌بخش به دور از خشونت‌های خطوط مقدم شرقی فراهم می‌کنند، صحبت از توافق ارضی اوکراین در اجلاس آلاسکا تیره و تار و سورئال به نظر می‌رسد. «میخائیلو»، روزنامه‌نگار محلی می‌گوید: «احساس می‌کنم فقط از واقعیت دور می‌شوم». «نیک پاتون والش»، «ناتالی رایت» و دیگران در گزارش دیروز برای سی‌ان‌ان نوشتند، گلوله‌باران در نزدیکی جایی که میخایلو به شوخی آن را «شهر دریاچه نمک اسلویانسک» می‌نامد، مرتبا در حال انجام است. اما پیشنهاد کرملین به استیو ویتکاف، برای تبادل آتش‌بس با بخش‌هایی از دونباس که روسیه هنوز فتح نکرده است، به این معنی است که این شهر و شهرهای نزدیک آن، می‌توانند ناگهان به قلمرو مسکو تبدیل شوند. حتی در این ساحل آرام، این باعث چیزی شده که میخائیلو آن را «وحشت» می‌نامد.
این روزنامه‌نگار محلی گفت: «بسیاری از دوستانم می‌خواهند اینجا بمانند. اما همه ما مجبور به ترک اینجا خواهیم شد. اما صادقانه بگویم، فکر نمی‌کنم این اتفاق بیفتد.» مخالفت‌هایی وجود دارد و اذعان به اینکه دیپلماسی پرمخاطره‌ای که دونالد ترامپ با ولادیمیر پوتین درگیر آن است، ممکن است در اجرا به همان اندازه که در آماده‌سازی عجله داشته، شکست بخورد.
برای لودمیلا که با ویلچر دستی به سمت آب‌ها می‌رود، این یک درد روزانه است که او را نسبت به دیپلماسی بی‌تفاوت می‌کند. او با تکان دادن دستش با بی‌اعتنایی گفت: «اینها دروغ می‌گویند. برای آنها همه چیز یک نمایش است. آنها یک تصمیم می‌گیرند، چیز دیگری می‌گویند و کار دیگری انجام می‌دهند. این همیشه روال سیاست بوده است.» در سراسر منطقه دونتسک، خبر توافق نوظهور ویتکاف با کرملین، زندگی‌هایی را که از قبل به خاطر جنگ ویران شده بود، در وضعیت بدتری قرار داده است. شهر اسلوویانسک ابتدا در سال2014 توسط «جدایی‌طلبان» نیابتی مسکو تصرف شد، قبل از اینکه نیروهای اوکراینی کنترل را دوباره به دست بگیرند. خندق‌های جدیدی با عجله در غرب آن حفر شد تا برای این احتمال که حمله مداوم روسیه ممکن است دوباره خود شهر را تهدید کند، آماده شوند. اما کمتر کسی تصور می‌کرد که متحد کلیدی آنها، ایالات متحده، ممکن است ایده واگذاری خانه‌شان را بپذیرد.