پیام ویژه - معاون آموزشی وزارت علوم با اشاره به واقعیت خالی ماندن صندلی برخی رشته‌ها در دانشگاه‌ها، این پدیده را ناشی از تغییر الگوهای اجتماعی و کاهش تقاضای سنتی برای صرفاً کسب «مدرک» دانست و گفت: نسبت به آینده رشته‌های ضروری کشور، به‌ویژه علوم پایه و فنی-مهندسی نگرانیم.
دکتر ابوالفضل واحدی ضمن بیان این مطلب با اشاره به گسترش کمّی قابل توجه دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی در سال‌های اخیر در پاسخ به نیازها و تقاضاهای اجتماعی، تصریح کرد: از آن طرف تعداد داوطلبان ورود به عرصه آموزش عالی نزول پیدا کرده است. موسسات ما رشد قابل توجهی داشتند اما مخاطبین ریزش داشتند.
وی یکی از دلایل اصلی این ریزش را تغییر در پارادایم‌های فکری دانست و گفت: موقعی همه اصرار داشتند که به هر قیمتی وارد دانشگاه شوند؛ تصور بر این بود که راه اشتغال، ازدواج و منزلت اجتماعی همه از دانشگاه عبور می‌کند. اما اکنون این الگوهای فکری تغییر کرده است. در بحث اشتغال، خیلی جاها دیگر به مدرک کاری ندارند و توانمندی و مهارت فرد را می‌سنجند و به لحاظ اجتماعی هم توانمندی‌ها قابل سنجش و اعتبار است. بنابراین توجه به کسب مدرک خیلی کمتر شده است.
بازار ![]()
نگرانی از کاهش کیفیت و آینده صنایع
معاون آموزشی وزارت علوم تأکید کرد: با کنار گذاشتن این واقعیت‌ها، خالی ماندن بخشی از صندلی‌ها «اتفاق طبیعی» است، اما چالش اصلی زمانی آغاز می‌شود که رشته‌های ضروری و لازم مانند علوم پایه که کشور به آن‌ها نیاز دارد، مورد اقبال واقع نشود.
دکتر واحدی با اشاره به کاهش آمار داوطلبان گروه فنی-مهندسی کنکور، این مساله را زنگ خطری برای آینده صنایع عنوان و تاکید کرد: تعداد داوطلبان فنی-مهندسی کنکور در سالی که گذشت 114 هزار نفر بود، این در حالی بود که در دوره ای ما 300 هزار نفر برای این رشته ها متقاضی کنکور داشتیم. بنابراین کاهش تقاضا در رشته های فنی و مهندسی می تواند آینده صنایع ما را دچار مشکل کند.
وی با یادآوری نقش کلیدی فارغ‌التحصیلان باکیفیت در موفقیت‌های ملی، افزود: اگر ما در جنگ 12 روزه حرفی برای گفتن داشتیم، بخاطر وجود دانشمندان، مهندسان و تربیت‌شدگانی بود که با کیفیت‌های مناسب و استاندارهای مناسب رشد و تربیت یافته بودند.
ظرفیت‌های پذیرش دانشجو
معاون وزیر علوم در ادامه به آمار پذیرش در مقاطع تحصیلات تکمیلی اشاره کرد و گفت: ما در سال جاری ظرفیت 13500 دانشجو در مقطع دکترا در دانشگاه‌های مختلف داریم. البته تکمیل ظرفیت در این مقطع به ارزیابی دانشگاه‌ها در مصاحبه‌ها بستگی دارد و ممکن است برخی رشته‌ها 80 تا 90 درصد و برخی 50 تا 60 درصد تکمیل شوند.
وی مجموع پذیرش در مقاطع کارشناسی ارشد و کارشناسی را «نزدیک به 400 هزار نفر» اعلام کرد و افزود: بخشی از این پذیرش‌ها بر اساس سوابق تحصیلی و بخشی بر اساس آزمون است. در آزمون کارشناسی ارشد، تعداد داوطلبانی که پذیرش می‌شوند، قریب به 135 هزار نفر است.
دکتر واحدی در پایان خاطرنشان کرد: اگر رفع مشکل صندلی‌های خالی به ویژه در رشته های فنی و مهندسی تا حدی به وزارت علوم برمی‌گردد، اما مسئله در ابعاد بزرگتر و بیشتر به کل حکمرانی کشور باید حل شود چرا که بحث اشتغال، معیشت و آینده‌نگری در تضمین آینده خوب دانشجو، نقشی اساسی در انتخاب رشته او دارد.