پیام ویژه - اطلاعات / «فراز و فرودهای آتش بس غزه» عنوان یادداشت روز در روزنامه اطلاعات به قلم جمیله کدیور است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
توقف جنگ، تبادل اسرا، عقب نشینی اسرائیل به خط زرد و ارسال کمک های بشردوستانه به غزه چهار محور مهم مرحله اول طرح آتش بس ترامپ برای غزه بود. با وجود گذشت 35 روز از شروع اجرای مرحله اول توافق آتش‌بس بین حماس و رژیم صهیونیستی، به رغم آزاد شدن 20 اسیر زنده و 25 جسد (از 28 جسد) اسرائیلی، رژیم صهیونیستی همچنان به بهانه آزاد نشدن همه أجساد، با حملات تقریباً روزانه، مرتکب تخلفات متعددی در نقض مفاد مختلف آتش بس شده‌و همچنان محاصره خفه‌کننده‌ای را بر غزه اعمال کرده و بسیاری از فلسطینیان به دلایل زیر معتقدند همچنان در مرحله جنگ قرار داریم، نه توقف جنگ:
اول. پس از عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی از بخش‌هایی از نوار غزه طبق توافق آتش‌بس، حملات نظامی اسرائیل در نزدیکی یا شرق به اصطلاح «خط زرد» همچنان گزارش می‌شود که منجر به تلفات انسانی شده است. دفتر رسانه‌ای دولت در غزه گزارش داده اسرائیل از 10اکتبر تا 10 نوامبر/18 مهر تا 19 آبان، حداقل 282 مرتبه از طریق ادامه حملات هوایی، توپخانه‌ای و تیراندازی مستقیم، توافق آتش‌بس را نقض کرده است. بر اساس آمار وزارت بهداشت دولت در غزه در 13 نوامبر/22 آبان مجموع شهدای حملات 260 نفر و زخمی‌ها 632 نفر بوده و از آغاز جنگ نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در 7 اکتبر 2023 تاکنون، مجموع قربانیان به 69187 شهید و 170703 زخمی رسیده است.
دوم. در مناطق فراتر از «خط زرد»، جایی که ارتش اسرائیل همچنان مستقر است (53 درصد از نوار غزه)، انفجارهای روزانه ساختمان‌های مسکونی همچنان گزارش می‌شود و اسرائیل به تخریب خانه‌ها ادامه می دهد. تحلیل تصاویر ماهواره‌ای انجام‌شده توسط شبکه بی‌بی‌سی حاکی از آن است که ارتش اسرائیل از زمان اجرای آتش‌بس بیش از 1500 ساختمان را به بهانه تخریب «زیرساخت‌های تروریستی» ویران کرده است و محله‌های مختلف تحت کنترل نظامی اسرائیل در کمتر از یک ماه کاملاً با خاک یکسان شده‌اند. اعتقاد بر این است که تعداد ساختمان‌های با خاک یکسان شده بسیار بیشتر از 1500 مورد است و اسرائیل قوانین جنگ را که تخریب ساختمان‌ها و املاک غیرنظامی توسط یک قدرت اشغالگر را ممنوع می‌کند، نقض کرده است.
سوم. دسترسی فلسطینیان به دریا همچنان ممنوع است و بازداشت ماهیگیران فلسطینی در دریا توسط نیروهای اسرائیلی همچنان گزارش می‌شود. رژیم همچنین طی یک ماه گذشته 23 فلسطینی را در غزه بازداشت نموده است.
بازار ![]()
چهارم. مردم نوار غزه همچنان با بحران گرسنگی دست و پنجه نرم می‌کنند. بر اساس گزارش دفتر رسانه‌ای دولت غزه و منابع سازمان ملل، از زمان آغاز آتش‌بس در 10 اکتبر 2025 تا امروز، میزان کمک‌های وارده بسیار کمتر از میزان توافق شده‌ی 600 کامیون در روز بوده است. اسرائیل ورود بیش از 350 قلم مواد غذایی ضروری و مغذّی، از جمله گوشت، تخم مرغ، لبنیات و سبزیجات (به جز یک کامیون بسیار محدود)، برای یک رژیم غذایی متعادل را مسدود کرده و موادی چون نان، آرد، حبوبات، لبنیات و گوشت به‌شدت کمیاب یا ممنوع است. در عوض، ورود مواد غیرمغذّی مانند تنقلات، شکلات، چیپس، نوشیدنی‌های انرژی زا و ... مجاز است. آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد (UNRWA) روز چهارشنبه 12 نوامبر هشدار داد که 90 درصد از جمعیت غزه از درجات مختلفی از سوءتغذیه رنج می‌برند، زیرا محدودیت‌های اسرائیل همچنان مانع ورود کمک‌های بشردوستانه‌ی ضروری به این منطقه می‌شود. این مسئله می‌تواند بحران انسانی را بیش از پیش تشدید کند.
میزان کامیون های حامل سوخت و گاز هم بسیار محدود بوده و کفاف نیازهای ضروری نانوایی‌ها، بیمارستان‌ها و ژنراتورها را نداده، باعث توقف فعالیت نانوایی‌ها، بیمارستان‌ها و سایر خدمات حیاتی شده است، به‌طوری که مردم توان تأمین حداقل نیازهای خود را ندارند. علاوه بر آن، ورود تجهیزات پزشکی، ژنراتور، سیستم‌های تصفیه آب و سایر اقلام حیاتی نیز محدود است.
بر اساس گزارش صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف)، نزدیک به 938 هزار قوطی شیر خشک آماده از ماه اوت تاکنون پشت دروازه‌های بسته غزه باقی مانده‌اند. در کنار آن، تجهیزات حیاتی مانند سرنگ‌های واکسن، یخچال‌های خورشیدی و قطعات خودروهای آب‌رسان نیز به بهانه«کاربرد دوگانه» از ورود منع شده‌اند. یونیسف هشدار داده که این وضعیت جان هزاران کودکِ دچار سوءتغذیه حاد را تهدید می‌کند. ریکاردو پیرس، سخنگوی یونیسف اعلام کرد که از 12 اکتبر تا 10 نوامبر، حدود 5500 کامیون کمک‌رسانی وارد غزه شده، اما هیچ‌کدام شامل اقلام حیاتی مذکور نبوده‌اند. به گفته او، افزایش حجم کمک‌ها بدون تأمین زنجیره‌های سرد، سوخت و قطعات پزشکی، صرفاً ظاهر کمک‌رسانی را بهبود می‌دهد، نه واقعیت آن را. آژانس‌های امدادرسانی فلسطینی هم می‌گویند کل کمک‌های تحویلی تنها یک چهارم از آنچه در آتش‌بس توافق شده، بوده است.
پنجم. با وجود نیاز شدید مردم در آستانه فصل سرما، اسرائیل همچنان از ورود چادر و لوازم اسکان و ... جلوگیری می‌کند و نیازهای اصلی مورد نیاز بیش از دو میلیون نفر نادیده گرفته شده است. هرچند ادامه نقض آتش‌بس توسط اسرائیل، نگرانی‌هایی را برای خنثی کردن تلاش‌های صلح برانگیخته، با وجود حملات مداوم اسرائیل، ایالات متحده اصرار دارد که «آتش‌بس» همچنان برقرار است! و به رغم موارد نقض آتش بس توسط رژیم، آمریکایی‌ها برای اجرای مرحله دوم طرح ترامپ فشار وارد می آورند و مانع فروپاشی آن هستند. غیر از برگشت جسد سه اسیر باقیمانده (دو اسرائیلی و یک تایلندی) که به دلیل حجم آوارها و نبود امکانات آواربرداری در غزه به طول انجامیده، سرنوشت حدود 200 نیروی حماس در تونل های رفح که تحت اشغال صهیونیست‌ها است، طی روزهای اخیر به عاملی پیچیده در روند شروع اجرای مرحله دوم طرح آتش‌بس غزه تبدیل شده و پیشبرد آن را با تأخیر روبه‌رو کرده است. حماس اعلام کرده اسرائیل به‌طور عمد این بحران را ایجاد کرده تا از آن به‌عنوان بهانه‌ای برای بازگشت به جنگ و نقض طرح صلح آمریکا استفاده کند. با این حال، مسئولان آمریکایی گفته اند به دنبال حل مسئله نیروهای حماس در رفح بوده و تاکید دارند پس از تحویل جسد هدارگولدن (افسر یگان جفعاتی که اول اوت 2014 طی درگیری‌های رفح کشته شد) باید مجوز خروج نیروهای حماس صادر شود. وضعیت خروج این افراد ممکن است به عنوان الگویی برای رویکردهایی که در مرحله دوم توافق عمل کند، به کار رود.
همچنین، علیرغم تمام موارد نقض آتش بس و طفره اسرائیل از اجرای الزامات مرحله اول توافق و مرتبط دانستن انتقال به مرحله دوم با تحویل تمام اجساد سربازان کشته شده، اقدامات کشورهای میانجیگر نشان دهنده تلاش آنها به سمت ترتیبات جدید در نوار غزه برای آماده‌سازی جهت ورود به این مرحله است. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد هم تأکید کرده زمان آن رسیده که به مرحله دوم توافق آتش‌بس وارد شوند تا توقف درگیری و خشونت‌ها تثبیت شود و زمینه لازم برای تعیین سرنوشت مردم فلسطین و اجرای راه‌حل دو کشوری را فراهم می‌کند. شبکه الجزیره از تحرکات میدانی که راه را برای مرحله دوم توافق هموار می‌کند، خبر داده است؛ از جمله آغاز ترتیباتِ انتخاب چهره‌های جدید برای ریاست مقامات محلی اصلی در نوار غزه، که بیشتر کارهای میدانی مربوط به جمع‌آوری آوار، تأمین آب، بازسازی شبکه‌های فاضلاب و سایر خدمات ضروری به آنها واگذار خواهد شد. گروه‌های فلسطینی هم چهره‌های حرفه‌ای را برای ریاست شهرداری‌ها در استان‌ها به میانجی مصری معرفی کرده‌اند. این نامزدها در گفتگوهای داخلی فلسطین مورد بحث قرار خواهند گرفت تا از بین سه نامزد برای هر شهرداری، روی یک نامزد به اجماع برسند.
همزمان با رایزنی‌های ایالات متحده در میان اعضای شورای امنیت برای دستیابی به پیش‌نویس قطعنامه‌ای برای استقرار نیروی بین‌المللی در غزه، رهبری سرویس‌های امنیتی تشکیلات خودگردان فلسطین هم با تعدادی از افسران و پرسنل خود در نوار غزه تماس گرفته و آنها را از نامزدی برای خدمت در مرحله دوم توافق مطلع کرده است. این نشان دهنده مشارکت تشکیلات خودگردان در تلاش‌های میانجیگران با هدف ترتیب دادن مرحله دوم است.
گزارش‌ها همچنین حاکی از آن است که بازسازی در سمت اسرائیلی خط زرد آغاز شده و این نگرانی را ایجاد کرده که این خط می‌تواند به یک مرز دائمی بالفعل تبدیل شود که غزه را به دو قسمت تقسیم می‌کند و به یک نوع تثبیت دائمی وضع موجود تبدیل شود و وضعیتی شبیه کرانه باختری در غزه هم ایجاد کند، جایی که 53٪ از نوار تحت کنترل نظامی دائمی اسرائیل باقی می‌ماند، مشابه مناطقی از کرانه باختری که ارتش اسرائیل در صورت بروز تهدید در آنها عملیات انجام می‌دهد. رویدادهای اخیر، از جمله ادامه بازسازی در مناطق تحت کنترل اسرائیل و تیراندازی به فلسطینی‌های مظنون، نشان می‌دهد که بعید نیست این سناریو به واقعیت تبدیل شود.
علاوه بر این، رسانه‌های اسرائیلی گزارش داده‌اند که تل‌آویو و واشنگتن هر دو در حال کار بر روی طرح‌های پشتیبان برای توافق آتش‌بس و «طرح ب» هستند، تا در صورتی که توافق به هم بخورد، آن طرح جایگزین را مبنا قرار دهند. هنوز جزئیاتی از این طرح های جایگزین منتشر نشده است، ولی اخباری که از اختیارات «باندهای» متحد اسرائیل منتشر شده، موجب نگرانی است. گزارش رسانه های اسرائیلی حاکی از آن است که اسرائیل به دنبال اعطای اختیارات به «باندها»ی - متهم به غارت کمک‌های بشردوستانه و سایر فعالیت‌های مجرمانه در دوران جنگ - در غزه است تا بر پلیس و بازسازی پس از جنگ در این منطقه محصور تسلط یابند. گمان می‌رود با گروه‌هایی ضد حماس و متحد اسرائیل، به رهبری یاسر ابوشباب و حسام الاسطل مذاکره شده باشد و اعضای طایفه ابوشباب با تأیید قبلی مقامات اسرائیلی، مسئول تأمین امنیت تلاش‌های بازسازی در رفح خواهند بود. نزدیکان یاسر ابوشباب، از رهبران شبه‌نظامیان نیروهای مردمی ضد حماس، با مقامات آمریکایی دیدارهایی داشته‌اند و گزارش رسانه‌های اسرائیلی حاکی از آن است که ایالات متحده هم در حال بررسی توانایی باندها و شبه‌نظامیان و همچنین مناطق نفوذ و کنترل آنها و بررسی همکاری با این گروه‌های مسلح برای تبدیل آنها به یک نیروی امنیتی برای غزه است؛ نقشی که ممکن است بعداً گسترش یابد. این باندها ابتدا به مناطق به اصطلاح بشردوستانه که توسط اسرائیل در جنوب و شمال نوار غزه ایجاد می‌شوند، اعزام خواهند شد. همچنین گزارش شده که جرد کوشنر، داماد و مشاور دونالد ترامپ، در تقویت روابط با باندهای مسلح فلسطینی که مخالف حماس هستند، مشارکت داشته است. همچنین، طبق گزارش رسانه‌های اسرائیلی، گروه ویژه بین‌المللی که مقر آن در کریات گات است، به طور منظم با رهبران مسلح چند قبیله در غزه در تماس است و به آنها در سازماندهی و مدیریت مناطق بشردوستانه تازه تأسیس و همچنین توزیع غذا و مایحتاج کمک می‌کند و اگر قبایل در نقش فعلی خود مؤثر باشند، اختیارات بیشتری بر مناطق وسیع‌تری در نوار غزه به آنها داده خواهد شد. اگر چنین اخباری برای حمایت و قدرت بخشیدن به باندهای متّهم به غارت و جنایت در چارچوب طرح آتش بس یا طرح جایگزین، صحیح و دقیق باشد، وقوع جنگ داخلی در غزه چندان دور از ذهن نیست.