پیام ویژه - شرق /متن پیش رو در شرق منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
محمدعلی بهمنی‌قاجار| نخست اینکه از عبارت جعلی و باکو پسند کریدور زنگزور، استفاده نکنیم، نام آن سیونیک است که نام مسیر ترامپ را به خود گرفته و می‌توانیم آن را جاده ارمنی اتصالی هم بدانیم اما از عنوان که بگذریم، دو رویکرد بسیار اشتباه از دیروز در مواضع دولتمردان ایرانی نسبت به مسئله جاده اتصال ارمنی باکو به نخجوان وجود داشته. هر دو رویکرد باید کنار گذاشته شود و رویکرد سومی براساس منافع ملی ایران اتخاذ شود. رویکرد اول: تداوم شعارها و تهدیدات توخالی: این رویکرد فقط به کنارگذاشتن بیشتر ایران از معادلات قفقاز می‌انجامد و در عمل خدمتی به ترکیه و جمهوری آذربایجان است. بی‌تفاوتی و کوچک‌نمایی: اما رویکرد دوم که از طرف دولت پزشکیان اتخاذ می‌شود نادیده‌گرفتن اهمیت موضوع است، این هم مانند رویکرد اول خطاست.
حقیقت این است که مسیر ترامپ به زیان ایران است اما به‌مراتب از کریدور زنگزور که باکو و آنکارا در پی آن بودند و مسکو هم با آن موافقت می‌کرد بهتر است، کافی است به سخنان سال گذشته لاوروف توجه کنیم. لاوروف سال گذشته در ضمن سفر پوتین به باکو درباره ضرورت ایجاد کریدور سیونیک گفت: ما طرفدار انعقاد سریع یک معاهده صلح میان باکو و ایروان و رفع انسداد ارتباطات هستیم. متأسفانه، با توجه به جلوگیری از ارتباطات از منطقه سیونیک، ارمنستان در حال نقض توافق‌نامه‌ای است که توسط پاشینیان امضا شده و درک چنین رویکردی دشوار است.
روسیه و ترکیه و آذربایجان، بر ارمنستان برای ایجاد یک کریدور ارتباطی فشار وارد کرده بودند، البته ایجاد جاده ارتباطی هم برای ارمنستان بد و منفی نیست، اما آنچه باکو می‌خواست، حاکمیت بر این کریدور بود که مغایر با تمامیت ارضی ارمنستان بود و به درستی خط قرمز ایران هم بود.
با بیانیه صادرشده فعلی، حاکمیت ملی و تمامیت ارضی ارمنستان حفظ می‌شود و این به معنای ماندگاری مرز ایران با ارمنستان و حفظ ارتباط ایران با اروپا هم خواهد بود، این یعنی بسیاری از تهدیدهای کریدور سیونیک رفع شده است، اما این بدین معنی نیست که مسیر ترامپ هم بی‌خطر باشد. مدیریت آمریکایی بر این مسیر می‌تواند در ارتباطات و تجارت ایران با ارمنستان و در نتیجه با اروپا، ایجاد مانع کند. راه‌حل چیست، با همکاری ارمنستان، مسیر ترامپ را از همه اختلافات و تنش‌های ایران و آمریکا مستثنا کنیم و آمریکا هم بپذیرد که این جاده و سیاستش در ارمنستان را از اختلافاتش با ایران مستثنا کند، نمونه مشابه قبلی همکاری ایران و آمریکا در افغانستان پساطالبان ضمن حفظ اختلافاتشان بود، الان هم ایران و آمریکا می‌توانند و باید که ارمنستان را به عنوان زمین همکاری با هم ببینند و نه تقابل. ارمنستان باید چنین خواسته‌ای را به‌طور جدی از آمریکا مطالبه کند، چراکه عدم تحقق این موضوع برای ارمنستان بسیار بیشتر از ایران خطرناک خواهد بود.
گام بعدی برای مدیریت تهدید مسیر ترامپ و تبدیل آن به فرصت، همکاری ایران در ایجاد این مسیر است. قدم بعدی خودداری از تصویب کنوانسیون رژیم حقوقی خزر و احیای مخالفت ایران با انتقال انرژی از دریای خزر است، چنین مخالفتی اهمیت مسیر ترامپ در دورزدن نقش ایران در انتقال انرژی را خنثی می‌کند. خلاصه کلام اینکه باید با تدبیر خطرها و تهدیدهای مسیر ترامپ را مدیریت کرد نه شعارزدگی و تهدیدهای توخالی و نه بی‌تفاوتی و بی‌عملی و انکار خطر و تهدید، هیچ‌کدام راهگشا نخواهد بود.
بازار ![]()