پیام ویژه - تسنیم / رآکتور تحقیقاتی تهران به‌عنوان نخستین نماد شکل‌گیری دانش هسته‌ای در کشور، بیش از نیم قرن است که با اتکا به توان متخصصان داخلی در زمینه تولید سوخت، توسعه فناوری‌های نوین و ساخت رادیوداروهای حیاتی فعالیت می‌کند.
در شمال تهران، در دل مجموعه سازمان انرژی اتمی، قلبی از جنس دانش و فناوری بیش از نیم قرن است که بی‌وقفه می‌تپد؛ قلبی به نام «رآکتور تحقیقاتی تهران».
این رآکتور نماد آغاز عصر علم هسته‌ای در ایران است؛ طرحی از نوع استخر باز با توان 5 مگاوات حرارتی که در دهه 40 خورشیدی ساخته شد و از همان ابتدا مأموریت خود را روشن کرده بود: پژوهش، آموزش و تولید رادیوایزوتوپ‌هایی که زندگی انسان‌ها را نجات می‌دهند.
در سال‌های نخست فعالیت، رآکتور تحقیقاتی تهران نقش محوری در تربیت دانشجویان و پژوهشگران جوان کشور ایفا کرد؛ نسلی که بعدها در طراحی سوخت، توسعه فناوری‌های هسته‌ای و ساخت سامانه‌های تحقیقاتی داخلی پیشگام شدند. این مرکز، پایه شکل‌گیری توان علمی بومی در حوزه انرژی هسته‌ای را ایجاد کرد و به تدریج به یکی از نقاط اتکای علمی ایران بدل شد.
در سال‌های اخیر، ایران با اتکا به همین زیرساخت‌های علمی و فناوری داخلی، به یکی از قطب‌های تولید رادیودارو در منطقه تبدیل شده است. بنا بر گزارش‌های رسمی، رآکتور تحقیقاتی تهران به عنوان «قلب تپنده تولید ایزوتوپ‌های پرتوزا»، سالانه ده‌ها هزار دوز از رادیو داروهای تشخیصی و درمانی را تأمین می‌کند.
بازار ![]()
اکنون بیش از 70 نوع رادیودارو در فهرست داروهای کشور جای دارد که حدود 30 قلم از آنها با استفاده از رآکتور تهران تولید می‌شود. از جمله ایزوتوپ‌های ید-131، مولیبدن-99، ساماریوم-153 و رنیوم-186 که در درمان سرطان تیروئید، دردهای استخوانی، اختلالات خونی و تصویربرداری‌های پیشرفته کاربرد دارند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در شرایطی که برخی تصور می‌کردند فعالیت‌های هسته‌ای ایران متوقف خواهد شد، متخصصان داخلی مسیر تازه‌ای را برگزیدند و توانستند به طور کامل طراحی و تولید سوخت جدید با غنای 20 درصد را در داخل کشور محقق کنند؛ اقدامی که استمرار فعالیت رآکتور تحقیقاتی تهران را تضمین کرد و نمادی از خودکفایی علمی در صنعت هسته‌ای ایران شد.
امروز، این رآکتور زیر نظر سازمان انرژی اتمی ایران با قدرت به فعالیت خود ادامه می‌دهد؛ مرکزی برای انجام پژوهش‌های بنیادی، آموزش متخصصان، تولید رادیوداروها و توسعه فناوری‌های نوین هسته‌ای.
در کنار همه این مأموریت‌ها، رآکتور تحقیقاتی تهران نشانه‌ای روشن از بهره‌گیری صلح‌آمیز و انسانی از انرژی اتمی به شمار می‌رود؛ سازه‌ای که نه صرفاً آهن و فولاد، بلکه داستان نیم قرن پایداری علم، تلاش و ایمان به توان ایرانی را روایت می‌کند؛ جایی که علم، کوشش و امید، در کنار هم زندگی را روشن‌تر ساخته‌اند.