پیام ویژه - ایسنا /تحلیلگران میگویند رئیس جمهور آمریکا در ارتباط با حملات نظامی اخیر کشورش به نیجریه در ضمن مطرح کردن ادعاهایی بیاساس کشورش را درگیر یک هرج و مرج جدید با چشماندازی ناشناخته کرده است.
در حالی که «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور ایالات متحده اخیرا ادعا کرد با هدف محافظت از مسیحیها در نیجریه حملات موشکی به نقاطی از این کشور ترتیب داده اما تحلیلگران میگویند خشونتها در این کشور آفریقایی هم مسیحیان و هم مسلمانان را یکسان هدف قرار دادهاند و واشنگتن با تداوم حملاتش خود را درگیر کارزاری پیچیده و طولانی مدت در آنجا خواهد کرد.
دونالد ترامپ روز پنجشنبه اعلام کرد ارتش کشورش چندین حمله قدرتمند و مرگبار علیه آنچه او «تفالههای تروریست داعش» در شمال غربی نیجریه نامید، انجام داده و قول داد «اگر شبهنظامیان به کشتن مسیحیان ادامه دهند»، حملات بیشتری علیه این کشور آفریقایی انجام خواهد داد. به نوشته روزنامه «واشنگتن پست» این حمله که با شلیک موشکهای کروز از یک شناور دریایی در خلیج گینه انجام شد، اولین مداخله نظامی آمریکا از این نوع علیه نیجریه در چند دهه اخیر محسوب میشود.
بازار ![]()
مقامهای نیجریه اعلام کردهاند همکاری اطلاعاتی با آمریکا داشته و این عملیات قرار است به صورت مشترک برای «مبارزه با تروریسم» در این کشور آفریقایی ادامه یابد. آنها روز جمعه تصریح کردند حملات موشکی روز پنجشنبه آمریکا به منزله تهاجم اول از یک کارزار بلندمدتتر علیه گروههای شبهنظامی در آنجا است.
به نوشته روزنامه آمریکایی تحلیلگران هشدار میدهند واشنگتن ممکن است درک کاملی از پیچیدگیهای وضعیت و درگیریها در نیجریه نداشته باشد.
رئیس جمهور آمریکا از چند ماه قبل هشدار داده بود قصد مداخله نظامی علیه نیجریه «در صورتی که کشتار مسیحیان در آنجا متوقف نشود» را دارد؛ خشونتها در نیجریه مدتهاست به شکل چند وجهی در بخشهای وسیعی از آن شامل گروههای شبهنظامی مانند بوکوحرام و داعش در شمال شرق، راهزنان در شمال غرب و درگیریهای دامداران و کشاورزان در مرکز وجود داشته است.
رئیس جمهور آمریکا روز پنجشنبه ادعا کرد با دست زدن به «چند حمله عالی در شب کریسمس» به وعده خود عمل کرده و همچنان نیز وعده میدهد «در صورتی که کشتار مسیحیان ادامه یابد حملات بیشتری انجام خواهد شد.»
به نوشته واشنگتن پست تحلیلگران امنیتی غربی و نیجریهای گفتهاند آمریکا با اجرای این حملات برای نخستین بار در چند دهه اخیر نیجریه، کشوری با بیش از ۲۳۰ میلیون نفر جمعیت را هدف مداخلهای نظامی از این نوع قرار داده است؛ کشوری که تقریبا مسیحیان و مسلمانان در آن جمعیت برابری دارند. به گفته این تحلیلگران با وجود آنکه شبهنظامیان افراطگرا به ویژه در شمال نیجریه گاها حملات تروریستی علیه مسیحیان انجام دادهاند اما مسلمانان نیز هدف چنین حملاتی قرار گرفتهاند.
نه ترامپ و نه فرماندهی ارتش آمریکا برای حوزه آفریقا (آفریکام) دقیقا مشخص نکردند که این حملات که ظاهرا طبق اعلام رسمی دولت نیجریه با موفقت این دولت به اجرا درآمدهاند باعث کشته شدن چه کسانی شدهاند.
در این میان «یوسف توگار»، وزیر امور خارجه نیجریه در مصاحبهای به واشنگتن پست گفت کشور او اطلاعات لازم را برای اجرای حملات در اختیار ایالات متحده گذاشته و همکاری طرفین در این زمینه ادامه مییابد. او به واشنگتن پست گفت: «به شما اطمینان میدهم حملات بیشتری در ادامه انجام خواهد شد.»
۲ مقام آمریکایی که نامشان را فاش نساختند، گفتند آمریکا حملات پنجشنبه را با شلیک موشکهای «تامهاوک» از یک ناو نیروی دریایی خود در خلیج گینه انجام داده است. استفاده از موشکهای تامهاوک با برد نزدیک به ۱۶۰۰ کیلومتر برای انجام این حمله حاکی از چالشهای ایالات متحده برای اجرای عملیاتهایش در منطقه «ساحل» در قاره آفریقا است.
مقامهای آمریکایی گفتهاند حملات موشکی اخیر مواضعی را در ایالت «سوکوتو» هدف قرار دادند؛ ایالتی با جمعیت عمدتا مسلمان که بنا به اعلام سازمان موسوم به «پروژه دادههای رخدادی و مکانی درگیریهای مسلحانه» (ACLED) بخش عمده خشونتها در آنجا توسط گروهی شبهنظامی به نام «لاکوراوا» رخ میدهد. برخی تحلیلگران از جمله تحلیلگران سازمان ACLED میگویند این گروه با داعش مرتبط است در حالی که برخی از دیگر تحلیلگران معتقدند این گروه شبهنظامی وابسته به یکی از شاخههای القاعده در آفریقا تحت عنوان «جماعه نصره اسلام والمسلمین» (JNIM) است.
«آنیلیز برنارد»، مشاور سابق وزارت امور خارجه آمریکا که اکنون یک شرکت مشاوره خصوصی در غرب آفریقا را اداره میکند، گفت که حتی اگر شبهنظامیان لاکوراوا در حملات روز پنجشنبه هدف قرار گرفته باشند، طبق محل حملات بعید است که شبهنظامیان رده بالا بوده باشند.
با این حال، برنارد گفت که این حملات به منزله «تشدید قابل توجه فعالیت نظامی آمریکا در آفریقا» بوده در حالی که آمریکا سالها قبل حتی در زمان اوج اقدامات تروریستی گروه شبهنظامی بوکوحرام در منطقه دریاچه چاد نیجریه در اواسط دهه ۲۰۱۰ اقدام مشابهی نکرده بود.
به نوشته واشنگتن برنارد و دیگر تحلیلگران گفتند به نظر میرسد مقامات آمریکایی بیشتر بر روایت مورد علاقه خود در واشنگتن متمرکز هستند تا واقعیت پیچیده میدانی.
روزنامه واشنگتن پست پیشتر گزارش داده بود تمرکز ترامپ بر نیجریه نتیجه فشارهای چند ماههای است که توسط سناتور «تد کروز» جمهوریخواه و رهبران مسیحیان انجیلی آمریکا در حمایت از مسیحیان نیجریه وارد شد.
طبق این گزارش اما تهدید رئیس جمهور آمریکا در اول نوامبر برای اجرای مداخله نظامی «شدید» علیه نیجریه حتی کسانی را که خواستار اقدام در نیجریه بودند، غافلگیر کرد.
«لاد سروات»، تحلیلگر ارشد امور آفریقا در گروه ACLED گفت در هفتههای اخیر به چندین مقام آمریکایی در مورد خشونتها در نیجریه گزارش داده است و تأکید کرد که رقمی که برای مسیحیان کشته شده طی این خشونتها گزارش شده اغلب اغراقآمیز بوده است.
او تاکید کرد: «در این گزارشها یک سری اطلاعات ظریف مفقود بوده و من نگران خطر بالای تلفات غیرنظامیان در این حملات هستم.»
وی افزود این حملات آمریکا در نیجریه برای اولین بار از زمان شروع ثبت دادهها توسط سازمان ACLED رخ دادهاند اما همچنین در راستای کارزار «تشدید سریع» حملات هوایی آمریکا در سطح جهان در سال جاری میلادی به حساب میآیند در حالی که سازمان ACLED در سال ۲۰۲۵ حملات هوایی و پهپادی بیشتری توسط آمریکا نسبت به مجموع چهار سال گذشته ثبت کرده است.
«مالک ساموئل»، محقق ارشد اندیشکده «حکمرانی خوب آفریقا» که بیش از یک دهه فعالیتهای شبهنظامیان افراطگرا در این قاره را رصد کرده گفت افراطگرایان در ایالت سوکوتو و نقاطی دیگر در شمال نیجریه، به طور فزایندهای دستورات سختگیرانهای را تحت عنوان قوانین اسلامی تحمیل کرده که به عنوان مثال ساکنان را ملزم به رعایت قوانینی محافظهکارانه در زمینه پوشش لباس و حذف موسیقی از تلفنهای خود کردهاند.
به نوشته واشنگتن پست احتمالا تعداد قابل توجهی از نیجریهایها از مداخله ایالات متحده علیه این گروهها استقبال کنند به این خاطر که فکر میکنند دولت خودشان برای برخورد با شبهنظامیان کار زیادی انجام نداده است. اما ساموئل گفت ادعاهای ترامپ درباره مقابله با گروههای خشن در نیجریه بیاساس بودهاند. ساموئل گفت به عنوان مثال رئیسجمهور آمریکا ماه گذشته کشتار مسیحیان در نیجریه را «نسلکشی» خوانده که ادعایی نادرست است و همچنین ادعای اخیر او مبنی بر اینکه در حملات پنجشنبه شبهنظامیان داعش هدف قرار گرفتهاند، مورد تردید است.
«مصطفی الحسن»، تحلیلگر امنیتی که بهطور گسترده در حوزه شمال غربی نیجریه کار کرده است با اشاره به توصیفات ترامپ از حملات به این کشور گفت: «این حملات به طور سیاسی ظاهر مناسبی داشتهاند. نیجریهایها در صورتی که اهدافی دقیق در این حمله مورد اصابت قرار گرفته باشند از آنها استقبال خواهند کرد. اما به نظر نمیرسد که چنین اتفاقی افتاده باشد. هدف از کل این کارزار چیست؟»
«جیمز بارنت»، تحلیلگر متخصص در امور نیجریه که بین لاگوس و انگلیس در رفتوآمد است گفت هنوز در مورد تأثیر حملات و آینده همکاری نظامی بین ایالات متحده و نیجریه ابهامات زیادی وجود دارد.
بارنت تصریح کرد: «اگر این به منزله آغاز تغییر سیاست ایالات متحده در قبال نیجریه باشد، چالشها و خطرات بالقوه زیادی از جمله در مورد نحوه چارچوببندی عملیاتها وجود خواهد داشت. انتخاب نمادین روز کریسمس به سختی قابل چشمپوشی است ولی یک جنبه سیاسی واضح برای این حملات وجود دارد.»
او تاکید کرد هر چند که قابل توجه است اما تعجبآور نبود که ترامپ و نه مقامات نیجریه، اول این حملات را اعلام کرد. بارنت همچنین افزود دولت نیجریه به دلیل نگرانی در مورد حاکمیت کشور از حملات آمریکا استقبال نکرده است.
واشنگتن پست همچنین در ادامه این گزارش درباره محل وقوع حملات روز پنجشنبه نوشته است: «سه نفر از ساکنان روستای معمولا آرام جابو در شمال غربی نیجریه در مصاحبههایی در روز جمعه گفتند از این منطقه آنها هدف حمله قرار گرفت متعجب شدهاند چون به گفته آنها گروههای خشن شبهنظامی به طور خاص در آنجا فعال نبودهاند.»
یکی از این ساکنان به نام سامائلا مصطفی گفت: ما هیچ اردوگاهی که حاوی راهزن باشد در نزدیکی منطقه خود نداریم.
او شرح داد که پنجشنبه شب یک نور را در آنجا دیده و سپس صدای انفجار بلندی را شنیده است. مصطفی گفت سپس جمعیت مردم که به سمت یک مزرعه درست در خارج از شهر نزدیک یک بیمارستان رفتند دنبال کرد. او و ۲ نفر دیگر از ساکنان گفتند که هیچ تلفاتی وجود نداشت.»