پیام ویژه - ایسنا /در میان دود جنگ، در میان آوار و ترکش‌های نبرد رو در رو، فلسطینی‌ها و مبارزان مقاومت در غزه به طور فزاینده‌ای از اصطلاحی استفاده می‌کنند که به عنوانی برای یک تاکتیک جنگی بسیار جسورانه و خطرناک تبدیل شده است: «فاصله صفر».
این اصطلاح دیگر فقط یک استعاره نیست؛ بلکه به یک روش میدانی نظامی مکرر در رویارویی‌های اخیر تبدیل شده است. این روش به معنای واقعی کلمه به دشمن نزدیک می‌شود و گاهی حتی با آن تماس پیدا می‌کند تا حملات مستقیمی علیه سربازان و خودروهای اسرائیلی انجام دهد که اغلب در میان محله‌های ویران شده یا از طریق تونل‌ها انجام می‌شود.
در غیاب تعادل در تسلیحات و فناوری، «فاصله صفر» به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای مقاومت ظهور می‌کند و اشغالگران را در میدان نبرد بی‌واسطه که در آن نبردها نه توسط هواپیما یا تانک، بلکه توسط مردانی که عقب‌نشینی نمی‌کنند، تعیین می‌شوند، در معرض خطر و آسیب‌پذیری قرار می‌دهد. «فاصله صفر» صرفا یک تاکتیک نظامی نیست که توسط مبارزان مقاومت فلسطین در رویارویی با نیروهای اشغالگر به کار گرفته می‌شود. بلکه، این یک دکترین جنگی است که از آغاز فعالیت مقاومت در غزه ریشه دوانده و از زمانی که رهبر شهید «عماد عقل» اولین حروف آن را با خون خود نوشت، به یک رویکرد دائمی تبدیل شده است که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است.
بازار ![]()
این مفهوم در عملیات اخیر در خان یونس، زمانی که یک مبارز مقاومت به یک نفربر زرهی اسرائیلی نزدیک شد و یک بمب «شواظ» را از فاصله نزدیک کار گذاشت، دوباره به صحنه بازگشت. این دکترین به نماد معنوی و نظامی مقاومت در غزه تبدیل شده است. این اصطلاح به عملیات رزمی مستقیمی اشاره دارد که در فاصله کمتر از 50 متری دشمن انجام می‌شود و اغلب برای توصیف کمین در محله‌های مسکونی، منفجر کردن خودروها از پشت یا شلیک سلاح‌های سبک از فاصله نزدیک استفاده می‌شود.
این نوع عملیات نیازمند شجاعت میدانی زیاد، برنامه‌ریزی دقیق اطلاعاتی و تسلط بر جنگ تونلی و حملات غافلگیرانه است، مهارت‌هایی که گروه‌های مقاومت، به‌ویژه گردان‌های عزالدین القسام، شاخه نظامی حماس، به آن تسلط دارند.
از زمان آغاز تجاوز اسرائیل به غزه در اکتبر 2023، ده‌ها کلیپ منتشر شده است که نشان می‌دهد مبارزان مقاومت فلسطینی حملات غافلگیرانه‌ای را علیه پیاده‌نظام و تانک‌های اسرائیلی از فاصله بسیار نزدیک انجام می‌دهند.
طبق گزارش خبرگزاری فلسطینی «شهاب»، مقاومت عملیات خود را از طریق تصاویر ویدئویی، همراه با نمادگرایی «مثلث قرمز»، به عنوان یک روش جنگی بی‌سابقه، مستند کرد. این گروه پیوسته توانایی خود را در سازگاری با روش‌های جنگی نوآورانه که روحیه بالای فداکاری را از «فاصله صفر» نشان می‌دهد، نشان داده است. این جایی است که مبارز فلسطینی با سربازانی که پشت چندین تن صفحات آهنی تانک مرکاوا، مجهز به تجهیزات و فناوری‌های جنگی گسترده، سنگر گرفته‌اند، درگیر می‌شود. آنچه عملیات «فاصله صفر» را متمایز می‌کند، ادغام اقدام نظامی و مستندسازی رسانه‌ای است. دوربین‌ها به بخش جدایی‌ناپذیری از طرح اعدام تبدیل شده‌اند، در تلاشی برای مستندسازی شجاعت و پیروزی اخلاقی.
فیلم‌هایی که بعدا توسط گردان‌های القسام و گردان‌های القدس منتشر شد، به وضوح نشان داد که چگونه این عملیات‌ها با دقت بسیار بالایی انجام می‌شدند، از مخفی شدن و کمین شروع می‌شدند، به درگیری‌ها ادامه می‌یافتند و با عقب‌نشینی سریع در زیر پوشش دود یا تونل‌ها پایان می‌یافتند. این عملیات‌ها همچنین توازن درگیری را تغییر دادند. علیرغم برتری تکنولوژیکی و نظامی اسرائیل، درگیری‌های «فاصله صفر» آن را از مهمترین نقاط قوتش محروم کرد: برتری هوایی، اطلاعات لحظه‌ای و سلاح‌های دوربرد.
افسران اسرائیلی بارها اذعان کرده‌اند که ارتش در نبرد درون غزه با مشکلات بی‌سابقه‌ای روبه‌رو است، به‌ویژه زمانی که دشمن با مبارزان درگیر می‌شود که این امر تحرک نیروها را محدود کرده و آنها را در چرخه‌ای از ترور، سوءظن و تلفات فرو می‌برد.
«محمود برکه» محقق رسانه‌های سیاسی، اصطلاح «فاصله صفر» را نه صرفا یک توصیف نظامی، بلکه ساختاری نمادین و فکری توصیف می‌کند که فرآیند طولانی درک و خودآموزی برای مبارز فلسطینی را در بر می‌گیرد و به لحظه تعیین‌کننده رویارویی منتهی می‌شود.
در مقاله‌ای که توسط موسسه مطالعات فلسطین با عنوان «خط فاصله، صفر در غزه» منتشر شده است، برکه استدلال می‌کند که مقاومت، بدن را در مرکز صفر، درست روی سر آن قرار داده است و بدین ترتیب گفتمانی مبتنی بر ارزش جدید را تدوین کرده است که نشان دهنده قدرت اراده در مواجهه با فیزیک ماشین جنگی اسرائیل است.
او تأکید کرد که «فاصله صفر» صرفا لحظه‌ای از آتش‌بس نیست، بلکه تصویری از فداکاری انسان است، جایی که دست‌هایی خالی از سلاح به جز اراده‌شان با سیستم‌های تسلیحاتی پیشرفته‌ای که توسط امپراتوری‌های غربی و رژیم‌های عربی همدست پشتیبانی می‌شوند، در میان سکوت رسمی فلسطینیان که انزوای غزه را تشدید می‌کند، روبه‌رو می‌شوند.
در خوانش تحلیلی از «فراتر از دوربین»، برکه خاطرنشان کرد که «فاصله صفر» نمایش شرم‌آور مذاکرات را که مدت‌ها راه‌حل‌های سیاسی را ترویج می‌کرد و تنها به اشغالگران قدرت می‌داد و به آنها زمان می‌داد تا شهرک‌سازی‌ها را تثبیت و فلسطینیان را مطیع خود کنند، واژگون کرد.
وی گفت که این تعامل مقاومتی در نقطه صفر «روایت صهیونیستی را مخدوش کرد» و با تلاش‌های اشغالگران برای انحصار روایت و کنترل معنای سیاسی و تاریخی فلسطین از طریق مقاومتی تازه که محدود به غزه نبود، بلکه با رنج فلسطینیان در قدس، کرانه باختری، اراضی اشغالی 1948، زندان‌ها و پناهندگان تلاقی داشت، مقابله کرد.
وی افزود که «فاصله صفر» صفحه تحقیر سیاسی را ورق زد و احترام به ایده مبارز انقلابی آزادی را که دشمن را از پشت دیوار تعقیب می‌کند و ابتکار عمل را از طریق عملیات کیفی که در عملیات طوفان الاقصی به اوج خود رسید، بازپس می‌گیرد، احیا کرد. او این عملیات را «تحولی ریشه ای که جغرافیای سیاسی فلسطین را از نو ترسیم می‌کند و پرسشی بی‌پاسخ در مورد حال و آینده درگیری مطرح می‌کند» توصیف کرد.
محمود برکه تأکید کرد که فاصله صفر، اگرچه از نظر جغرافیایی کوتاه است اما از نظر معنا و نمادگرایی فاصله بسیار زیادی است. این فاصله، نقشه رهایی و بازگشت را از نو ترسیم می‌کند و پیروزی را در فاصله‌ای نزدیک به هدف می‌رساند، لحظه‌ای که نه توسط فناوری، بلکه توسط اراده مردم فلسطین و رویای آزادی آنها ایجاد شده است.
از سوی دیگر«یوسف الداموکی» نویسنده مصری گفت که نوار غزه به تنها مکانی در جهان تبدیل شده است که قوانین فیزیک در آن شکسته شده و مفاهیم فاصله و امنیت از بین رفته و جای خود را به قانون جدیدی داده است که توسط مقاومت فلسطین با خون و قطب‌نمای آن شکل گرفته است.
الداموکی معتقد است که فاصله، همانطور که از نظر ریاضی به عنوان فاصله بین دو نقطه تعریف می‌شود، در غزه «ناپدید» می‌شود، جایی که نزدیکی و دوری دیگر معنایی ندارند. در عوض، اعداد برابر می‌شوند و معیار به یک «صفر بزرگ» تبدیل می‌شود که مرگ، انتقام و انفجار را در یک لحظه، با صدای تکبیرهای مبارزان، در بر می‌گیرد.
الداموکی در پاراگرافی که باعث ایجاد تعامل گسترده در رسانه‌های اجتماعی شد، نوشت: «در دانشگاه غزه و منظورم از آن همه غزه است دانشجویان از راه دور یاد می‌گیرند که چگونه تعاریف جدیدی برای مفاهیم ایجاد کنند و فیزیک، شیمی، پزشکی و حساب را دوباره کشف کنند.»
این نویسنده تأکید کرد: غزه علوم را تغییر شکل داده است و حقوق بین‌الملل را از برنامه درسی خود حذف کرده است چراکه دیگر ابزاری کارآمد در مواجهه با قتل عام‌ها نیست. در عوض، «مبارزه مسلحانه» به عنوان گزینه‌ای که معادله روی زمین آن را تحمیل کرده است جایگزین آن شده است.