بزرگنمايي:

پیام ویژه - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط توانست بر جو و فضای بدبینی حاکم بر گفت‌وگوها غلبه کند و همچنان در مسیر درستی به پیش رود. منابع ایرانی و آمریکایی این دور از گفت‌وگوها را پیچیده اما مثبت و رو به جلو ارزیابی کردند. عراقچی با اشاره به اینکه ابعاد اختلافات بیشتر مورد بررسی قرار گرفت، تاکید کرد مواضع دو طرف به یکدیگر نزدیک‌تر شده است. تاریخ برگزاری دور پنجم مذاکرات قرار است پس از مشورت طرفین از سوی وزیر خارجه عمان اعلام شود.
دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در شرایطی دیروز یکشنبه بعد از یک وقفه 8روزه در مسقط پایتخت عمان برگزار شد که تناقض در مواضع آمریکا درخصوص مساله کلیدی غنی‌سازی، فضای گفت‌وگوها را تحت تاثیر و با چالش بیشتری همراه کرده بود. با‌این‌حال و پس از 3 ساعت مذاکرات فشرده، سخنگوی وزارت خارجه ایران با سخت و مفید دانستن این دور از گفت‌وگوها تاکید کرد که عمان زمان و مکان دور پنجم مذاکرات را اعلام خواهد کرد. این موضوع نشان می‌دهد که طرفین توانسته‌اند بر فضای بدبینی غلبه کنند و مذاکرات را در بعد فنی ادامه دهند.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد وقفه 2هفته‌ای در روند گفت‌وگوها به سود فضای کلی مذاکرات عمل کرده است. در همین خصوص سایت آکسیوس به نقل از یک مقام آمریکایی خبر داد که «توافق حاصل شد که مذاکرات با ایران برای ادامه بررسی جنبه‌های فنی پیش برود. ️ما از نتیجه امروز دلگرم شده‌ایم و مشتاقانه منتظر نشست بعدی‌مان هستیم که در آینده نزدیک برگزار خواهد شد.» خبرگزاری رویترز هم به نقل از یک منبع ارشد دولت آمریکا گزارش داد که توافق حاصل شد تا مذاکرات برای ادامه همکاری از طریق مسائل فنی ادامه پیدا کند. المیادین هم درباره دور چهارم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا اظهار کرد آمریکا از موضع خود در مورد جلوگیری از «حق ایران برای غنی‌سازی اورانیوم در خاک خود» عقب‌نشینی کرده است.
وزیر امور خارجه پس از دور چهارم مذاکرات با بیان اینکه گفت‌وگوها را می‌توان رو به جلو توصیف کرد، افزود: ابعاد اختلافات بیشتر مورد بررسی قرار گرفت. مواضع دو طرف به یکدیگر نزدیک‌تر شده است. می‌توانم بگوییم نسبت به سه دور گذشته جدی‌تر و صریح‌تر بود. ما مقداری از فضاهای کلی فاصله گرفتیم و وارد موارد جزئی شدیم. در این شرایط مذاکرات دشوار می‌شود. او همچنین گفت زمان دور بعد مذاکرات توسط عمان انتخاب می‌شود اما به نظر می‌رسد ظرف یک هفته آینده برگزار خواهد شد.
آمریکا چه می‌خواهد؟
دو روز قبل از شروع این دور از گفت‌وگوها، استیو ویتکاف پیشنهادی ارائه داد که بسیار جای بحث داشت؛ پیشنهاد او این بود که اگر ایران با برچیدن برنامه هسته‌ای خود موافقت و اورانیوم غنی‌شده را از آمریکا خریداری کند، ایالات متحده تحریم‌ها را لغو خواهد کرد و گزینه اقدام نظامی را کنار خواهد گذاشت. این در حالی است که تهران بارها بر موضع خود مبنی بر اینکه داشتن حق غنی‌سازی در زمره خطوط قرمزش در مذاکرات است، تاکید کرده است. ضمن اینکه مقامات جمهوری اسلامی ایران بارها این مساله را تصریح کرده‌اند که تهران به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست. 
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، نیز در اظهاراتی تاکید کرد که هیات نمایندگی جمهوری اسلامی ایران براساس دستورالعمل‌ها و چارچوب‌های ابلاغی توسط سلسله‌مراتب تصمیم‌گیری نظام، از هیچ کوششی برای صیانت از منافع ملت ایران و حراست از دستاوردهای گران‌سنگ کشورمان در حوزه انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای و هم‌زمان رفع تحریم‌ها و محدودیت‌های ظالمانه اقتصادی دریغ نخواهد کرد. در این بین مشخص نیست که منظور آمریکا از برچیدن برنامه هسته‌ای ایران چیست؟ تاکنون نیز از سمت واشنگتن توضیحی در این رابطه داده نشده است.
راه‌حل‌هایی برای مساله غنی‌سازی
در این بین راه‌حل‌های متفاوتی از جمله «کمتر در برابر کمتر» یا همان توافق موقت، «بیشتر در برابر بیشتر» یا همان توافق جذاب و خرید اورانیوم و ساخت راکتور توسط آمریکایی‌ها مطرح بوده که می‌تواند روی میز گفت‌وگوها باشد. در همین ارتباط سیدحسین موسویان، دیپلمات پیشین ایران، به اظهارات ویتکاف واکنش نشان داد و گفت: «این موضع ویتکاف در حالی صورت می‌گیرد که آمریکا در حال مذاکره با عربستان برای پذیرش غنی‌سازی در عربستان است. لذا بعید است واشنگتن بتواند همزمان در مورد حق غنی‌سازی در ایران و عربستان دو موضع کاملا متناقض داشته باشد.»
عضو سابق تیم هسته‌ای ایران تصریح کرد: «اما راه‌حل همان چیزی است که من سال‌ها مکرر در نوشته‌ها و مصاحبه‌ها و سمینارهای بین‌المللی پیشنهاد کرده‌ام: «تشکیل کنسرسیوم مشترک هسته‌ای کشورهای حاشیه خلیج فارس». تشکیل این کنسرسیوم گره مشکل سردرگمی و مواضع متناقض آمریکا را حل می‌کند. در دهه‌های گذشته آمریکا از یک طرف از صدها بمب هسته‌ای اسرائیل حمایت کرده و از طرف دیگر با حق بهره‌مندی کشورهای اسلامی از تکنولوژی غنی‌سازی صلح‌آمیز اورانیوم طبق معاهده ان‌پی‌تی مخالفت کرده است.»
وی اضافه کرد: «علاوه بر ایده کنسرسیوم مشترک هسته‌ای منطقه خلیج فارس، توافق ایران و آمریکا در مورد یک‌تریلیون دلار همکاری‌های اقتصادی ازجمله سرمایه‌گذاری آمریکا در مبحث انرژی هسته‌ای، انرژی‌های فسیلی، انرژی‌های نو و تجدید‌پذیر، موجب گشوده شدن گره کور روابط آمریکا و ایران خواهد شد.»
توصیه و هشدار عراقچی به اروپا
هم‌زمان با شروع دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، یادداشتی از وزیر خارجه در نشریه لوپوئن فرانسه منتشر شد. عراقچی در این یادداشت به سه کشور اروپایی درباره «استراتژی تقابل» هشدار داد. عباس عراقچی از سه قدرت اروپایی خواست از «استراتژی تقابل» در برنامه هسته‌ای ایران پرهیز کنند. نشریه فرانسوی لوپوئن روز یکشنبه از قول وزیر امور خارجه ایران نوشت: «این استراتژی تقابل خطر ایجاد یک بحران جهانی گسترش سلاح‌های هسته‌ای را به همراه دارد که در وهله اول خود اروپایی‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.» آقای عراقچی در یادداشت خود در این هفته‌نامه فرانسوی نوشته: «سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان و بریتانیا) باید از خود بپرسند که چگونه به این بن‌بست رسیده‌اند.» وی افزود: «آنها به جای تعدیل استراتژی خود، موضعی تقابل‌آمیز اتخاذ کرده‌اند و حقوق بشر یا روابط مشروع ایران با روسیه را دستاویزی برای فاصله گرفتن دیپلماتیک قرار داده‌اند.»
آرایش دور چهارم مذاکرات
دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا در حالی در مسقط برگزار شد که برخی منابع مدعی شده‌ بودند که این دور از گفت‌و‌گو‌ها ترکیبی از مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم بوده است. دو دور از سه دور گفت‌و‌گو‌های قبلی در عمان و یک دور نیز در رم ایتالیا برگزار شده بود. در دوره سوم مذاکرات، مسائل فنی مورد بحث کارشناسان در رم ایتالیا قرار گرفته بود. در‌حالی‌که سی‌ان‌ان در گزارشی مدعی شد که این دور از مذاکرات بدون حضور کارشناسان برگزار شد اما سخنگوی وزارت امور خارجه ایران از حضور هیات فنی دو کشور در این گفت‌وگوها خبر داد. قرار بود چهارمین دور مذاکرات ایران و آمریکا شنبه هفته گذشته انجام شود که به تعویق افتاد. تعویق مذاکرات در هفته گذشته، همان‌طور که وزیر خارجه عمان عنوان کرد، به علت موضوعات پشتیبانی و لجستیکی بود.
بازار